M.K.ATATÜRK'ün Sözlerinden Seçmeler -Geniş Arşiv-

Sözlerinden Seçmeler

"Biz Türkler, bütün tarihimiz boyunca hürriyet ve istiklâle timsal olmuş bir milletiz.

"Ne kadar zengin ve müreffeh olursa olsun, istiklâlden mahrum bir
millet, medenî insanlık karşısında uşak olmak mevkiinden yüksek bir
muameleye lâyık sayılamaz."

"Özgürlük ve bağımsızlık benim karakterimdir. Ben milletimin en büyük
ve ecdadımın en değerli mirası olan bağımsızlık aşkı ile dolu bir
adamım. Çocukluğumdan bugüne kadar ailevî, hususî ve resmî hayatımın
her safhasını yakından bilenler bu aşkım malumdur. Bence bir millete
şerefin, haysiyetin , namusun ve insanlığın vücut ve beka bulabilmesi
mutlaka o milletin özgürlük ve bağımsızlığına sahip olmasıyla kaimdir.
Ben şahsen bu saydığım vasıflara, çok ehemmiyet veririm. Ve bu
vasıfların kendimde mevcut olduğunu iddia edebilmek için milletimin de
aynı vasıfları taşımasını esas şart bilirim. Ben yaşabilmek için
mutlaka bağımsız bir milletin evladı kalmalıyım. Bu sebeple milli
bağımsızlık bence bir hayat meselesidir. Millet ve memleketin
menfaatleri icap ettirirse, insanlığı teşkil eden milletlerden her
biriyle medeniyet icabı olan dostluk ve siyaset münasebetlerini büyük
bir hassasiyetle takdir ederim. Ancak, benim milletimi esir etmek
isteyen herhangi bir milletin, bu arzusundan vazgeçinceye kadar,
amansız düşmanıyım."

"Milli egemenlik öyle bir nurdur ki, onun karşısında zincirler erir,
taç ve tahtlar batar, mahvolur. Milletlerin esirliği üzerine kurulmuş
müesseseler her tarafta yıkılmaya mahkumdurlar. "

"Cumhuriyet fikir serbestliği taraftarıdır.Samimi ve meşru olmak şartıyla her fikre saygı duyarız. "

"Egemenlik kayıtsız ve şartsız milletindir. "

"Gerçi bize milliyetçi derler. Ama, biz öyle milliyetçileriz ki,
işbirliği eden bütün milletlere hürmet ve riayet ederiz. Onların
milliyetlerinin bütün icaplarını tanırız. Bizim milliyetçiliğimiz
herhalde hodbince ve mağrurca bir milliyetçilik değildir. "

"Bilelim ki milli benliğini bilmeyen milletler başka milletlere yem olurlar. "

"Milli mücadelelere şahsî hırs değil, milli ideal, milli onur sebep olmuştur."

"Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır. "

"Milli his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin milli ve
zengin olması, milli hissin gelişmesinde başlıca etkendir. Türk dili,
dillerin en zenginlerindendir. Yeter ki, bu dil şuurla işlensin.
Ülkesini, yüksek bağımsızlığını korumasını bilen Türk milleti, dilini
de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır. "

"Bir dinin tabiî olması için akla, fenne, ilme ve mantığa uygun olması lazımdır. "

"Her fert istediğini düşünmek, istediğine inanmak, kendine mahsus
siyasi bir fikre sahip olmak, seçtiği bir dinin icaplarını yapmak veya
yapmamak hak ve hürriyetine sahiptir. Kimsenin fikrine ve vicdanına
hakim olunamaz. "

"Türk Milletinin istidadı ve kesin kararı medeniyet yolunda, durmadan, yılmadan ilerlemektir. "

"Medeni olmayan insanlar, medeni olanların ayakları altında kalmaya mahkumdurlar. "

"Büyük dinimiz çalışmayanın insanlıkla hiç ilgisi olmadığını
bildiriyor. Bazı kimseler çağdaş olmayı kâfir olmak sayıyorlar. Asıl
küfür onların bu zannıdır. Bu yanlış tefsiri yapanların maksadı
İslâmların kâfirlere esir olmasını istemek değil de nedir? Her
sarıklıyı hoca sanmayın, hoca olmak sarıkla değil, dimağladır. "

"Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye
Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz.
En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır. "

"Medeniyetin emir ve talep ettiğini yapmak insan olmak için yeterlidir. "

"Biz dünya medeniyeti ailesi içinde bulunuyoruz. Medeniyetin bütün icaplarını tatbik edeceğiz. "

"Bizim devlet idaresinde takip ettiğimiz prensipleri, gökten indiği
sanılan kitapların dogmalarıyla asla bir tutmamalıdır. Biz,
ilhamlarımızı, gökten ve gaipten değil, doğrudan doğruya hayattan almış
bulunuyoruz. "

"Milletimiz her güçlük ve zorluk karşısında, durmadan ilerlemekte ve
yükselmektedir. Büyük Türk Milletinin bu yoldaki hızını, her vasıtayla
arttırmaya çalışmak, bizim hepimizin en kutlu vazifemizdir. "

"İnsan topluluğu kadın ve erkek denilen iki cins insandan mürekkeptir.
Kabil midir ki, bu kütlenin bir parçasını ilerletelim, ötekini ihmal
edelim de kütlenin bütünlüğü ilerleyebilsin? Mümkün müdür ki, bir
cismin yarısı toprağa zincirlerle bağlı kaldıkça öteki kısmı göklere
yükselebilsin? "

"Ey kahraman Türk kadını, sen yerde sürünmeye değil, omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın. "

"Anaların bugünkü evlatlarına vereceği terbiye eski devirlerdeki gibi
basit değildir. Bugünün anaları için gerekli vasıfları taşıyan evlat
yetiştirmek, evlatlarını bugünkü hayat için faal bir uzuv haline koymak
pek çok yüksek vasıflar taşımalarına bağlıdır. Onun için kadınlarımız,
hattâ erkeklerimizden çok aydın, daha çok feyizli, daha fazla bilgili
olmaya mecburdurlar; eğer hakikaten milletin anası olmak istiyorlarsa.
"

"Ben icap ettiği zaman en büyük hediyem olmak üzere, Türk Milletine canımı vereceğim. "

"Gençler cesaretimizi takviye ve idame eden sizlersiniz. Siz, almakta
olduğunuz terbiye ve irfan ile insanlık ve medeniyetin, vatan
sevgisinin, fikir hürriyetinin en kıymetli timsali olacaksınız.
Yükselen yeni nesil, istikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu
yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz. "

"Yüksek Türk! Senin için yüksekliğin hududu yoktur. İşte parola budur. "

"Benim naçiz vücudum nasıl olsa bir gün toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ebediyen yaşayacaktır. "

"Sizler, yani yeni Türkiye'nin genç evlatları! Yorulsanız dahi beni
takip edeceksiniz... Dinlenmemek üzere yürümeye karar verenler, asla ve
asla yorulmazlar. Türk Gençliği gayeye, bizim yüksek idealimize
durmadan, yorulmadan yürüyecektir. "

"Biz cahil dediğimiz zaman, mektepte okumamış olanları kastetmiyoruz.
Kastettiğimiz ilim, hakikati bilmektir. Yoksa okumuş olanlardan en
büyük cahiller çıktığı gibi, hiç okumak bilmeyenlerden de hakikati
gören gerçek alimler çıkabilir. "

"Müspet bilimlerin temellerine dayanan, güzel sanatları seven, fikir
terbiyesinde olduğu kadar beden terbiyesinde de kabiliyeti artmış ve
yükselmiş olan erdemli, kudretli bir nesil yetiştirmek ana
siyasetimizin açık dileğidir. "

"Mualimler ! Yeni nesil, Cumhuriyetin fedakâr öğretmenleri ve
eğiticileri, sizler yetiştireceksiniz. Ve yeni nesil sizin eseriniz
olacaktır. Eserin kıymeti, sizin maharetiniz ve fedakârlığınız
derecesiyle mütenasip bulunacaktır. "

"Milleti kurtaranlar yalnız ve ancak öğretmenlerdir. Öğretmenden,
eğiticiden yoksun bir millet, henüz millet namını almak istidadını
keşfetmemiştir. "

"Dünyanın her tarafından öğretmenler insan topluluğunun en fedakâr ve muhterem unsurlarıdır. "

"Okul sayesinde, okulun vereceği ilim ve fen sayesindedir ki, Türk
milleti, Türk sanatı, Türk iktisadiyatı, Türk şiir ve edebiyatı bütün
güzellikleriyle gelişir. "

"Türkiye'nin asıl sahibi ve efendisi, gerçek üretici olan köylüdür. O
halde, herkesten daha çok refah, saadet ve servete müstahak ve layık
olan köylüdür. Onun için, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin iktisadi
siyaseti bu aslî gayeye erişmek maksadını güder. "

"Ekonomik kalkınma, Türkiye'nin hür, müstakil, daima daha kuvvetli, daima daha refahlı Türkiye idealinin belkemiğidir. "

"Ancak kendilerinden sonrakileri düşünebilenler milletlerini yaşamak ve ilerlemek imkanlarına kavuştururlar."

"Milletin sevgisi kadar büyük mükafat yoktur."

"Beni olağanüstü bir kişi olarak yorumlamayınız. Doğuşumdaki tek olağanüstülük TÜRK olarak dünyaya gelmemdir."

"Bu ulusu ben değil içimizdeki ruh, damarımızdaki kan kurtarmıştır."

"Ey Türk gençliği ! Birinci vazifen Türk istiklal ve cumhuriyetini
ilelebet korumak ve müdafaa etmektir.Muhtaç olduğun kudret
damarlarındaki asil kanda mevcuttur"

"Biz uygarlıktan,ilimden ve fenden kuvvet alıyor ve ona göre yürüyoruz."

" Dünyada her şey için, medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için
en hakiki mürşit ilimdir , fendir. İlim ve fennin haricinde mürşit
aramak gaflettir, cehalettir, dalalettir "

"Milletimiz daha da dindar olmalıdır diyorum.Ama bütün sadelik ve
güzelliği ile.Dinime,bizzat gerçeğe nasıl inanıyorsam buna da öyle
inanıyorum.Şuura aykırı ilerlemeye engel hiçbir şey ihtiva etmiyor.

"Şu anda batıl itikatlardan oluşan ikinci bir din mevcuttur.Fakat bu cahiller sırası gelince aydınlatılacaktır."

"Eşini mutlu edecek herkes evlenmelidir. Çoluk çocuk sahibi olmalıdır "

"Bana bakmayınız.Benim hayatim başka türlü düzenlenmiştir."

"Çocuk sevgisi insan için bir ihtiyaçtır."

"Dünyada ne görüyorsak KADIN 'IN eseridir."

"Biz Türkler, bütün tarihimiz boyunca hürriyet ve istiklale timsal olmuş bir milletiz."

"Korku üzerine egemenlik kurulamaz."

"Her ilerlemenin ve kurtuluşun anası özgürlüktür."

"Bu millet bağımsızlıktan yoksun yaşamamıştır, yaşayamaz ve yaşamayacaktır."

"Tam bağımsızlık, bizim bugün üzerimize aldığımız vazifenin temelidir."

"Tam bağımsızlık denildiği zaman, tabii, siyasi, mali, iktisadi, adli,
askeri, vs. her hususta tam bağımsızlık ve tam serbestlik
kasdolunmaktadır."

"Özgürlük ve bağımsızlık benim karakterimdir. Ben milletimin en büyük
ve ecdadımın en değerli mirası olan bağımsızlık aşkı ile dolu bir
adamım."

"Milli egemenlik öyle bir nurdur ki, onun karşısında zincirler erir, taç ve tahtlar batar, mahvolur."

"Tarihimiz en mutlu dönemi, hükümdarlarımızın halife olmadıkları zamandır."

"Peygamberimiz tilmizlerine dünya milletlerine İslamiyeti kabul
ettirmelerini emretti, bu milletlerin hükümeti başına geçmelerini
emretmedi. Peygamberin zihninden asla böyle bir fikir geçmemiştir."

"Milletin saltanat ve hakimiyet makamı yalnız ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisidir."

"Hükümetlerin icraatı menfi olup da millet itiraz etmez ve iktidarı düşürmezse bütün kusur ve kabahatlere katılmış demektir."

"Biz doğrudan doğruya millet severiz ve Türk milliyetçisiyiz. Cumhuriyetimizin dayanağı Türk topluluğudur."

"Bilelim ki milli benliğini bilmeyen milletler başka milletlere yem olurlar."

"Türkiye'de Bolşeviklik olmayacaktır. Çünkü Türk Hükümetinin ilk
gayesi, halka hürriyet ve saadet vermek, askerlerimize olduğu kadar
sivil halkımıza da iyi bakmaktır."

"Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük isler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır."

"Dilin milli ve zengin olması, milli hissin gelişmesinde başlıca
etkendir. Ülkesini, yüksek bağımsızlığını korumasını bilen Türk
milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır."

"Bizim dinimiz, milletimize hakir, miskin ve zelil olmayı tavsiye
etmez. Tam tersine Allah da, Peygamber de insanların ve milletlerin
izzet ve şerefini korumalarını emrediyor."

"Bütün zorba hükümdarlar hep dini alet edindiler; Hakiki ulema, dini
bütün alimler hiçbir vakit bu zorba hükümdarlara boyun eğmediler. Fakat
gerçekte alim olmamakla beraber, sırf o kılıkta bulundukları için alim
sanılan, çıkarına düşkün haris ve imansız bir takım hocalar da vardır.
Hükümdarlar işte bunları ele aldılar ve işte bunlar dine uygundur diye
fetva verdiler. Gerektikçe yanlış hadisler uydurmaktan çekinmediler.
Gerçek ve imanlı ulema her vakit her devirde bunların kinine hedef
oldu."

"İntisap etmekle bahtiyar olduğumuz İslam dinini, asırlardan beri
alışılmış olduğu üzere bir siyaset vasıtası mevkiinden kurtarmak ve
yükseltmek elzem olduğu hakikatini müşahade ediyoruz. Mukaddes ve
lahuti olan inançlarımızı ve vicdanlarımızı çapraşık ve değişken olan
ve her türlü menfaat ve ihtirasların tecellisine sahne olan siyasetten
ve siyasetle ilgili bütün hususlardan bir an evvel ve kesin olarak
kurtarmak, milletin, dünya ve ahiret saadetinin emrettiği bir
zarurettir."

"Bizi yanlış yola sevkeden habisler, biliniz ki, çok kere din perdesine
bürünmüşlerdir. Saf ve nezih halkımızı hep şeriat sözleriyle
aldatagelmişlerdir. Tarihimizi okuyunuz, dinleyiniz, görürsünüz ki, hep
din kisvesi altındaki küfür ve alçaklıktan gelmiştir. Onlar her hayırlı
hareketi dinle karşılarlar, halbuki hamdolsun hepimiz dindarız, artık
bizim dinin icaplarını, dinin yasaklarını öğrenmek için şundan bundan
derse ve akil hocalığına ihtiyacımız yoktur. Milletimizin içinde
hakiki, ciddi alimler vardır. Milletimiz bu gibi alimleriyle iftihar
eder. Bu gibi alimlere gidin, bu efendi bize böyle diyor, siz ne
diyorsunuz deyin. Fakat umumiyetle buna da ihtiyaç yoktur. Bilhassa
bizim dinimiz için herkesin elinde bir ölçü vardır. Bu ölçü ile hangi
şeyin dine uygun olup olmadığını kolayca takdir edebilirsiniz. Eğer
bizim dinimiz akla mantığa uygun bir din olmasaydı mükemmel olamazdı,
dinlerin sonuncusu olmazdı.

"Bir memleketin, bir memleket halkının düşmandan zarar görmesi acıdır.
Fakat kendi ırkından büyük tanıdığı insanlardan vefasızlık, felaket
görmesi daha acıdır."

"Efendiler biz hayat ve istiklal isteyen bir milletiz. Ve yalnız ve ancak bunun için hayatimizi yok etmeyi göze alırız."

"Büyük dinimiz çalışmayanın insanlıkla ilgisi olmadığını söyler. Bazı
kimseler modern olmayı kafir olmak sayıyorlar. Asil kafirlik onların bu
inanışıdır."

"Efendiler ve ey millet iyi biliniz ki Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müridler, meczuplar memleketi olamaz."

Masum halka beş vakit namazdan başka, geceleri de fazla namaz kılmayı
vaiz ve nasihat etmek belki de ömründe hiç namaz kılmamış olan bir
politikacı tarafından olursa bu hareketin hedefi anlaşılmaz olur mu?

"İlk olarak KURAN'ın dilimize çevrilmesini emrettim. Bu da ilk defa olarak Türkçe'ye çevriliyor."

"Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir."

"Efendiler siz hayatınızda mebus olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz,
hatta cumhurbaşkanı olabilirsiniz. Fakat hiç bir zaman sanatkar
olamazsınız."

"Sayın ögretmenler, hiç bir zaman düşüncelerinizden çıkmasın ki
cumhuriyet sizden "fikri hur, vicdani hür, irfanı hür" nesiller ister."


"Ulusları kurtaranlar yalnız ve ancak öğretmenlerdir."

"Öğretmenler, yeni kuşak sizin eseriniz olacaktır."

"Bu memleketin sahibi ve toplumumuzun asil unsuru köylüdür."

"Türkiye'nin gerçek sahibi ve efendisi, gerçek müstakil olan köylüdür.
O halde herkesten daha çok refah, mutluluk ve servete layik olan
köylüdür."

"Bir kere memlekette topraksız köylü bırakmamalıdır. Bir çiftçi
ailesini geçindirebilen toprağın hiç bir sebep ve suretle bölünemez bir
mahiyet alması, büyük çiftçi ve çiftlik sahiplerinin işletebilecekleri
arazi genişliği arazinin bulunduğu memleket bölgelerinin nüfus
yoğunluğuna ve toprak verim derecesine göre sınırlanması gerekir."

"Milletimizin bugünkü yönetimi gerçek özelliği ile bir halk yönetimidir."

"Büyük davamız en medeni ve en müreffeh millet olarak varlığımızı yükseltmektir."

"Biz Türkler ruhen demokrat doğmuş bir milletiz."

"Milletin kaynağı toplum hayatinin esasi olan kadın ancak faziletli olursa görevini yerine getirebilir."

"Kadınlarımız erkeklerden daha çok aydın, daha çok verimli, daha çok
bilgili olmak zorunluluğundadır. Gerçekten ulusun anası olmak
istiyorlarsa böyle olmalıdırlar."

"Ben toprak büyütme meraklısı değilim. Barış bozma alışkanlığım yoktur.
Ancak sözleşmeye dayanan hakkimizin isteğicisiyim. Onu almazsam edemem.
Büyük meclisin kürsüsünden milletime söz verdim. Hatay'ı alacağım.
Milletim benim dediğime inanır. Sözümü yerine getirmezsem milletimin
huzuruna çıkamam. Yerimde kalamam. Ben şimdiye kadar yenilmedim,
Yenilmem. Yenilirsem bir dakika yaşayamam."

"Ben diktatör değilim. Benim kuvvetim olduğunu söylüyorlar. Evet bu
doğrudur. Benim isteyip de yapamayacağım bir şey yoktur. Çünkü ben
zoraki ve insafsızca hareket etmesini bilmem. Ben kalpleri kırarak
değil kazanarak hükmetmek isterim."

"Hayatta tam mutluluk ve esenlik ancak gelecek kuşakların şerefi, varlığı, esenliği için çalışmakta bulunabilir."

"Millete efendilik yoktur. Ona hizmet etmek vardır. Bu millete hizmet eden onun efendisi olur."

"Beni görmek demek ille yüzümü görmek değildir. Benim düşüncelerimi, benim duygularımı anlıyorsaniz bu yeter."

"Benim naciz vücudum bir gün toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ebediyyen payidar kalacaktır."

"Milletimi şimdiye kadar söylediğim sözlerle ve hareketlerimle aldatmamış olmakla gurur duyuyorum."

"Basın, ulusun ortak sesidir. Bir güç, bir okul, bir yol göstericidir."

"Büyüklük odur ki kimseye iltifat etmeyeceksin, hiç kimseyi
aldatmayacaksın. Memleket için gerçek ülkü ne ise onu görecek ve o
hedefe yürüyeceksin. Herkes senin aleyhinde bulunacaktır, seni yoldan
çevirmeye çalışacaktır. İşte sen burda direneceksin. Önünde sonsuz
engeller yığılacaktır. Kendini büyük değil, küçük, araçsız hiç telakki
edecek, kimseden yardim gelmeyeceğine inanarak bu engelleri asacak,
ondan sonra sana büyüksün derlerse bunu diyenlere güleceksin."

"Doğudan şimdi doğacak olan güneşe bakınız. Bugün günün ağardığını
nasıl görüyorsan, uzaktan bütün doğu milletlerinin de uyanışlarını öyle
göruyorum. Bağımsızlık ve egemenliklerine kavuşacak olan çok kardeş
millet vardır. Sömürgecilik ve emperyalizm yer yüzünden yok olacak ve
yerlerini milletler arasında hiç bir renk, din ve ırk farkı gözetmeyen
yeni bir ahenk ve işbirliği çağı hakim olacaktır."

"Yeni Türk devletinin, genç Türk Cumhuriyetinin temeli burada atıldı.
Bu meydanda akan Türk kanları, bu gökte dolaşan şehit ruhları, devlet
ve cumhuriyetimizin sonsuz bekçileridir."

"Ey yükselen yeni kuşak, gelecek sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak olan sizsiniz."

"Türk milletinin yürümekte olduğu terakki ve medeniyet yolunda elinde
ve kafasında tuttuğu meşale, müsbet ilimdir. Bunun içindir ki
milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz çalışkanlığını, doğuştan
zekasını, bilime bağlılığını, güzel sanatlara sevgisini, milli birlik
duygusunu, her zaman ve her türlü vasıta ve tedbirlerle besliyerek
geliştirmek milli ülkümüzdür."

"Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş büyük medeni özelliği ve
büyük medeni kabiliyeti bundan sonraki gelişmesi ile geleceğin yüksek
medeniyet ufkunda yeni bir güneş gibi doğacaktır."

"NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE"

"Bir takım şeyhlerin, dedelerin, seyyitlerin, çelebilerin, babaların,
emirlerin arkasından sürüklenen ve falcılara, büyücülere, üfürükçülere,
muskacılara talih ve hayatlarını emanet eden insanlardan mürekkep bir
kütleye, medeni bir bir millet nazariyle bakılabilir mi?"

"Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi
olamaz. En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır."

"Tekkeler de behemahal kapatılmalıdır. Türkiye Cumhuriyeti her şubede
irsatlarda bulunacak kudreti haizdir. Hiçbirimiz tekkelerin irsadina
muhtaç değiliz. Biz medeniyet, ilim ve fenden kuvvet alıyoruz. Başka
bir şey tanımıyoruz."

"Her fert istediğini düşünmek, istediğine inanmak, kendine mahsus
siyasi bir fikre malik olmak, seçtiği bir dinin icaplarını yapmak veya
yapmamak hak ve hürriyetine maliktir. Kimsenin fikrine ve vicdanına
hakim olunamaz. Vicdan hürriyeti, mutlak ve taarruz edilemez, ferdin
tabii haklarının en mühimlerinden tanınmalıdır."

"Türkiye Cumhuriyetinde herkes Allaha istediği gibi ibadet eder. Türk
Cumhuriyetinin resmi dini yoktur. Türkiye'de bir kimsenin fikirlerini,
zorla başkalarına kabul ettirmeye kalkışacak kimse yoktur ve buna
müsaade edilemez."

"Efendiler, camiler birbirimizin yüzüne bakmaksızın yatıp kalkmak için
yapılmamıştır. Camiler itaat ve ibadet ile beraber din ve dünya için
neler yapmak lazım geldiğini düşünmek yani meşveret için yapılmıştır.
Millet islerinde her ferdin zihni başlıbaşına faaliyette bulunmak
elzemdir."

"Türk milletinin istidadı ve kesin kararı medeniyet yolunda, durmadan, yılmadan ilerlemektir."

"Medeniyet öyle kuvvetli bir ışıktır ki, ona bigane olanları yakar, mahveder."

"Medeni olmayan insanlar, medeni olanların ayakları altında kalmaya mahkumdurlar."

"Sarık ve cüppeyle artık dünyada muvaffak olmanın imkanı yoktur.
Yaptığımız muazzam inkilaplarla medeni bir millet olduğumuzu cihana
ispat ettik."

"Bizim ahenktar, zengin lisanımız yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir."

"Medeniyetin coşkun seli karşısında mukavemet boşunadır. O, gafil ve itaatsizler hakkında çok amansız davranır."

"Fıkıhtaki "zamanın değişmesiyle hükümlerin değişmesi inkar olunamaz" kaidesi adalet siyasetimizin temel taşıdır."

"Hissiyatı ve vicdani telakkiyati, ilim ve fenle besleyip eğiterek
toplumun gerçek huzur ve saadetine çalışmak ulvi bir görüştür."

"Hiçbir iyi inkilap, hakikati görenler dışında ekseriyetin reyine müracaatla yapılamaz."

"İnsan topluluğu kadın ve erkek denilen iki cins insandan mürekkeptir.
Kabil midir ki, bu kütlenin bütünlüğü ilerleyebilsin? Mümkün müdür ki,
bir cismin yarısı toprağa zincirlerle bağlı kaldıkça öteki kısmı
göklere yükselebilsin?

"Ey kahraman Türk kadını, sen yerde sürünmeye değil, omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın."

"Dünyanın hiçbir yerinde, hiçbir milletinde Anadolu köylü kadınının
üstünde kadın çalışmasını zikretmeye imkan yoktur ve dünyada hiçbir
milletin kadını "Ben Anadolu kadınının daha fazla çalıştım, milletimi
kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar himmet gösterdim"
diyemez."

"Kimse inkar edemez ki, bu harpte ve ondan evvelki harplerde milletin hayat kabiliyetini tutan hep kadınlarımızdır."

"Onun için, hepimiz büyük ruhlu ve büyük duygulu kadınlarımızı şükran ve minnetle ebediyen taziz ve takdis edelim."

"Türk kadını dünyanın en aydın ve faziletli ve en ağır kadını olmalıdır."

"Milleti ve içtimai zemini hazırlamadan inkilaplar yapılamaz."

"Bir başka çağdan kalma adetlerinizde, alışkanlıklarınızda
direnirseniz, cüzzamlılar, paryalar gibi tek başınıza kala kalırsınız.
Benliğinize bağlı kalın ama, gelişmiş uluslar için gerekli olan şeyleri
Batı 'dan almasını bilin. Yoksa, bilim ve yeni düşünceler sizi bir
lokmada yiyip bitirebilirler."

"Mesuliyet yükü her şeyden, ölümden de ağırdır."

"Benim Türk Milletine, Türk Cumhuriyetine ve Türklüğün istikbaline ait
görevlerim bitmemiştir. Sizler, onları tamamlayacaksınız. Siz de sizden
sonrakilere benim sözümü tekrar ediniz."

"Hiçbir zafer gaye değildir. Zafer ancak kendisinden daha büyük bir
gayeyi ede etmek için belli başlı vasıtadır. Gaye fikirdir. Bir fikre
dayanmayan zafer yaşayamaz. Her büyük zaferin kazanılmasından sonra
yeni bir alem doğmalıdır. Yoksa başlıbaşına zafer boşa gitmiş bir
gayrettir."

"Ben icap ettiği zaman en büyük hediyem olmak üzere, Türk Milletine canımı vereceğim."

"Bir adam ki büyük olmaktan bahseder, benim hoşuma gitmez. Bir adam ki
memleketi kurtarmak için evvela büyük olmak lazımdır, der ve bunun için
mumune intihap eder, onun için olmayınca, memleketin kurtulamayacağı
kanaatinde bulunur; bu, adam değildir."

"Yükselen yeni nesil, istikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz."

"Her Türk ferdinin son nefesi, Türk Milletinin nefesinin sönmeyeceğini, onun ebedi olduğunu göstermelidir."

"Zafer "zafer benimdir" diyebilenin, muvaffakiyet, "muvaffak olacağım" diye başlayanın ve "muvaffak oldum" diyebilenindir."

"Çalışma, insanların vücut kuvvetlerini geliştirir ve hayat için
gereken şeyleri temin eder. Çalışmaksızın, fikri gelişme ve ahlaki
ilerleme de mümkün değildir. "Tembellik bütün fenalıkların anasıdır.""

"Büyük devletler kuran ecdadımız, büyük ve şumullü medeniyetlere de
sahip olmuştur. Bunu aramak, tetkik etmek, Türklüğe ve cihana bildirmek
bizler için bir borçtur."

"Herhalde alemde bir hak vardır ve hak kuvvetin üstündedir."

"Bir ulus, bir toplum yalnız bir kişinin çabası ile adımcık bile atamaz."

"Yorulmadan beni takip edeceğinizi söylüyorsunuz. Benim sizden
istediğim şey, yorulmamak değil, yorulduğunuz zaman da, durmadan
yürümek, yorulduğunuz dakikada da dinlenmeden beni takip etmektir."

"Sizler, yani yeni Türkiye'nin genç evlatları! Yorulsanız dahi beni
takip edeceksiniz. Dinlenmemek üzere yürümeye karar verenler, asla ve
asla yorulmazlar. Türk Gençliği gayeye, bizim yüksek idealimize
durmadan, yorulmadan yürüyecektir."

"Biz cahil dediğimiz zaman mektepte okumamış olanları kastetmiyoruz.
Kastettigimiz ilim, hakikati bilmektir. Yoksa okumuş olanlardan en
büyük cahiller çıktığı gibi, hiç okumak bilmeyenlerden de hakikati
gören gerçek alimler çıkabilir."

"Dünyanın her tarafında öğretmenler insan topluluğunun en fedakar ve muhterem unsurlarıdır."

"Benim için ordumuzun kıymetini ifadede ölçü şudur: Türk ordusunun bir
kıtası muadilinin behemehal mağlup eder, iki mislini durdurur ve tesbit
eder."

"Size Bombasırtı vakasını anlatmadan geçemeyeceğim. Karşılıklı
siperlerimiz arasında mesafemiz sekiz metre, yani ölüm muhakkak,
muhakkak... Birinci siperdekiler hiçbiri kurtulamamacasına tamamen
düşüyor, ikincidekiler onların yerine gidiyor. Fakat ne kadar gıptaya
şayan bir itidal ve tevekkülle, biliyor musunuz? Öleni görüyor, üç
dakikaya kadar öleceğini biliyor, en ufak bir fütur bile göstermiyor;
sarsılmak yok. Okumak bilenler ellerinde Kur'anı Kerim, cennete girmeye
hazırlanıyorlar. Bilmeyenler, kelimei şahadet getirerek yürüyorlar. Bu,
Türk askerindeki ruh kuvvetini gösteren, şaşılacak ve övülecek bir
misaldir. Emin olmalısınız ki, Çanakkale Muharebesini kazandıran bu
yüksek ruhtur."

"Türkler bütün medeni milletlerin dostudurlar."

"Ben düşündüklerimi, sevdiklerime olduğu gibi söylerim. Aynı zamanda
lüzumlu olmayan bir sözü kalbimde taşımak iktidarında olmayan bir
adamım. Çünkü ben bir halk adamıyım. Ben düşündüklerimi daima halkın
huzurunda söylemeliyim. Yanlışım varsa, halk beni tekzip eder. Fakat
şimdiye kadar bu açık konuşmada halkın beni tekzip ettiğini görmedim."

"Hakikati konuşmaktan korkmayınız."

"Meseleleri hadiselere göre değil, aslında olduğu gibi ele almak lazımdır."

"Tatbik eden, icra eden, karar verenden daima daha kuvvetlidir."

"Lüzumuna kani olduğumuz bir işi derhal yapmalıyız."