A'dan Z'ye ******'ün Sözleri

ADALET

«Adalet gücü bağımsız olmayan bir milletin, devlet halinde varlığı kabul olunmaz.»
1920.

«Zamanın değişmesiyle hükümlerin değişmesi inkâr olunamaz.» Kuralı adlî politikamızın temelidir.
1922


----------------

ADLİYE SİYASETİ

«Adliye politikamızda takip edilecek gaye, evvela halkı yormaksızın
süratle, isabetle, emniyetle adaleti dağıtmaktır. İkinci olarak
toplumumuzun bütün dünya ile teması doğal ve zorunludur; bunun için
adaletimizin seviyesini bütün medeni toplumların derecesinde
bulundurmak mecburiyetindeyiz. Bu hususları sağlamak için mevcut kanun
ve usüllerimizi bu bakış açılarına göre yenilemekteyiz ve
yenileyeceğiz…»

01. 03. 1922, T.B.M.M., 3. Toplanma Yılını Açarken.
__________________



AHLAK

«Hiç bir millet yoktur ki, ahlâk esaslarına dayanmadan ilerlesin …»

24. 12. 1919., Kırşehir Gençler Derneğindeki Hitabe.


«Tehdit esasına dayanan ahlâk, bir fazilet olmadıktan başka güvene de lâyık değildir.…»

________25. 08. 1924, Muallimler Birliği Kongresi Üyelerine.
__________________________________--


AİLE HAYATI

«…Medeniyetin esası, gelişme ve gücün temeli aile hayatındadır. Bu
hayatta fenalık, muhakkak sosyal, ekonomik, siyasal güçsüzlüğe sebep
olur. Aileyi teşkil eden kadın ve erkek unsurların doğal haklarına
sahip olmaları, aile görevlerini başaracak güçte olmaları gereklidir.»

30. 08. 1924, Dumlupınar’da Konuşma.

« Efendiler, sosyal hayatın kökeni, aile hayatıdır. Aile, açıklamaya gerek yoktur ki, kadın ve erkekten oluşur…»

28. 08. 1925, İnebolu’da Bir Konuşma.
__________________


ALLAH

«… Tanrı birdir, büyüktür…»

01. 11. 1922, T.B.M.M.

«… Biliriz ki, Allah dünya üzerinde yarattığı bu kadar nimetleri, bu
kadar güzellikleri insanlar istifade etsin, varlık içinde yaşasınlar
diye yaratmıştır. Ve âzami derecede faydalanabilmek için de, bugün
kâinattan esirgediği zekâyı, aklı insanlara vermiştir..»

17. 02. 1923, İzmir İktisat Kongresini Açış Söylevi.




ANAYASA

«… Anayasa, milletin tamamıyla arzularını ve meclisin mahiyetini ve gerçek şeklini gösterir bir kanundur…»

21. 02. 1921, T.B.M.M.

«… Anayasa da, Osmanlı İmparatorluğunun, Osmanlı Devletinin öldüğünü
idrak ve ifade ve onun yerine yeni Türkiye Devleti’nin geçtiğini ilân
eyleyen ve bu devletin hayatının da kayıtsız sartsız hakimiyetin
milletin elinde kalmasıyla mümkün olduğunu ifade eden bir kanundur…»

17. 02. 1923, İzmir İktisat Kongresi Açış Söylevi.

«Anayasanın asıl ruhu ise kitaplara geçmesinden evvel milletin
dimağında ve vicdanında toplanmış olmasıyla ve ancak bunun ifadesi
olmak üzere kurduğu meclise verdiği gerçek görev ile senelerden beri
hükümlerini fiilen uyguluyor olmasıyla ve en nihayet kanun şeklinde
dünyanın gözleri önüne konmasıyla gerçekleşmiştir…»

16. 01. 1923, İstanbul Gazete Temsilcilerine Hitap.





ANNE

« Büyük başarılar, değerli anaların yetiştirdikleri seçkin çocukların yardımıyla meydana gelir. »

1923.

« Kadının en büyük vazifesi analıktır. İlk terbiye verilen yer ana
kucağı olduğu düşünülürse bu görevin önemi gerektiği gibi anlaşılır….»

31. 01. 1923, İzmir’de Halk ile Konuşma
AŞAR VERGİSİ

«…Memleketin başında ortaçağın en insafsız belâsı olarak hâlâ musallat
duran aşarın kaldırılmasını yüce meclise teklif edebilecek bir ekonomik
seviyeye Cumhuriyet idaresinin bir senede ulaşmış olması, cidden
memnuniyet vericidir.»

01. 11. 1924, T.B.M.M. 2.Dönem 2.Toplanma Yılını Açarken.

«… Köylümüz ve ziraatimiz üzerindeki aşar kâbusunun ortadan
kaldırılması ile meydana gelen rahatlık, milletin daha çok üretmek,
daha rahat olmak için çalışmak arzularını teşekkür edilecek bir
derecede arttırmıştır.»

01. 11. 1925, T.B.M.M. 2. Dönem 2. Toplanma Yılını Açarken.
__________________



AŞILAMA

«Yayılan ve bulaşıcı hastalıklara karşı insanları muhafaza hususunda
hizmetleri görülen aşıları hazırlamakla meşgul Hıfzısıhha
müesseselerimiz tam bir başarıyla çalışmasına devam ve mücadeleye
faydalı hizmetler ifa etmektedirler. 1921 yılı içerisinde üç milyon
kişilik çiçek aşısı yapabilen Sivas müessesesi geçen sene içinde beş
milyon kişilik çiçek aşısı, beş yüz otuz yedi kilogram kolera, dört yüz
yedi kilogram tifo aşıları üretmiş ve bunlar âhâliye yeter derecede
uygulanmıştır…»

01.03.1923, T.B.M.M. 4.Toplanma Yılını Açarken.
__________________


AYDIN

«… Aydın sınıfı ile halkın anlayış ve hedefi arasında doğal bir
uygunluk olması lazımdır. Yani aydın sınıfın halka telkin edeceği
fikirler, halkın ruh ve vicdanından alınmış olmalıdır…»

20.03.1923, Konya Gençleriyle Konuşma.


«… Aydınlarımız, milletimi en mutlu yapayım der. Başka milletler nasıl
olmuşsa onu da aynen öyle yapalım der. Ama düşünmeliyiz ki, böyle bir
teori hiç bir devirde muvaffak olmuş değildir. Bir millet için saadet
olan bir şey diğer millet için felaket olabilir. Aynı sebep ve şartlar
birini mutlu ettiği halde diğerlerini bedbaht edebilir. Onun için
millete gideceği yolu gösterirken dünyanın her türlü ilminden,
keşiflerinden, gelişmelerinden istifade edelim, ama unutmayalım ki,
asıl temeli kendi içimizden çıkarmak mecburiyetindeyiz.»

20.03.1923, Konya Gençleriyle Konuşma.



«… Aydınlarımız içinde çok iyi düşünenler vardır. Fakat genellikle şu
hatamız vardır ki, araştırma ve çalışmamıza zemin olarak çok vakit
kendi memleketimizi, kendi tarihimizi, kendi geleneklerimizi, kendi
özelliklerimizi ve ihtiyaçlarımızı almalıyız. Aydınlarımız belki bütün
dünyayı, bütün diğer milletleri tanır, ama kendimizi bilmeyiz.»

20.03.1923, Konya Gençleriyle Konuşma.

B

BAĞIMSIZLIK

« Tam bağımsızlık, ancak ekonomik bağımsızlıkla mümkündür.»

(1922)

« Biz barış istiyoruz dediğimiz zaman, tam bağımsızlık istediğimizi herkesin anlaması gerekir.»
(1923)


BAKIR (Üretimi)

«Artvin civarında bakır madenlerinden birinin işletmeye başlamasından
memnun olduk. Ergani bakır madeninin işletmeye başlatmasını, memleket
için mühim bir fayda olarak görüyoruz…»
01.11.1936, T.B.M.M. 5.Dönem 2. Toplanma Yılını Açarken.


BALKAN ANTLAŞMASI



« Balkan Antlaşması, Balkan devletlerinin, birbirlerinin varlıklarına
özel saygı beslenilmesini göz önünde tutan mutlu bir belgedir.»
01.11.1934, T.B.M.M. 4.Dönem 4. Toplanma Yılını Açarken.




«… Önemli bir hâdise de Balkan Paktı’dır. Dört devlet; kendi güvenleri
için ve Balkanların, karışma ve karıştırma konusu olmaktan çıkması için
içten bir kanaatle birbirlerine bağlanmışlardır. Balkanlı
bağlaşıklarımızla gittikçe artan bir beraberlik ve dayanışma siyasası
güdüyoruz.»

09.05.1935, C.H.P. 4. Büyük Kurultayını Açarken



BALKAN ANTLAŞMASI



« Balkan Antlaşması, Balkan devletlerinin, birbirlerinin varlıklarına
özel saygı beslenilmesini göz önünde tutan mutlu bir belgedir.»
01.11.1934, T.B.M.M. 4.Dönem 4. Toplanma Yılını Açarken.




«… Önemli bir hâdise de Balkan Paktı’dır. Dört devlet; kendi güvenleri
için ve Balkanların, karışma ve karıştırma konusu olmaktan çıkması için
içten bir kanaatle birbirlerine bağlanmışlardır. Balkanlı
bağlaşıklarımızla gittikçe artan bir beraberlik ve dayanışma siyasası
güdüyoruz.»

09.05.1935, C.H.P. 4. Büyük Kurultayını Açarken.



BARIŞ


« Türk Barış şartları, Misak-ı Millî’nin ilân edildiği gün olan 28 Ocak
1920 tarihinden beri bütün cihanca malûmdur. Bu şartlar şu suretle
özetlenebilir: Türkiye’nin millî hudutları içinde siyasî ve iktisadî
tam istiklâlinin tasdiki Fransa ile imzalanan 20 Aralık itilâfı
Türkiye’nin, istiklâline hürmet edildikçe barışsever ve uyuşmacı
olduğunu ispat eder.»

11.01.1922, Entransigeant Muhabirine Demeç.


«… Memleketimizin zulmen uğradığı tahribatı imar ve senelerden beri
türlü türlü engeller altında baskı uygulanan ekonomi hayatımızın meşru
gelişimini temin ve fen ve irfan içinde çalışkan bir hayata kavuşturmak
barış şartlarımızdır.»

24.10.1922, United Press Muhabiri ile Demeç.




«… Büyük Millet Meclisi samimi olarak barış istiyor. Cidden barış
istediğimizi herkes anlayabilir. Çünkü memleketimizi imar edebilmek
için barışa muhtacız.»

22.12.1922, Morning Post Muhabirine Demeç.


«… Barışı kanla değil, mürekkeple imza etmek istiyorduk.»

23.01.1923, Morning Post Yazarı Grace Ellison’a Demeç.



«Evvelâ, barışsever olduğumuz için barışı arzu ediyoruz. İkinci olarak,
devamlı muharebeler dolayısıyla memleket barışa tanzim ve imara çok
muhtaçtır. Fakat barış olmayacak olursa yine mücadeleye devam edecek ve
mutlaka memleket için lüzumlu olan neticeyi elde edeceğiz…»

16.01.1923, Arifiye’de Konuşma.


« Gerçekte barış bizim için ne kadar faydalı ise, muhataplarımız için
de o kadar faydalı ve lazımdır. Çünkü bundan sonra memleketimizin imar
ve ihyası için çalışmak istiyoruz. Onların da bu lüzumu idrak
etmemelerine imkân yoktur…»

22.01.1923, Bursa Şark Sinemasında Halka Konuşma.

BAŞARI


«Milletimiz, tek bir vücut gibi gösterdiği birlik ve gayret sayesinde başarıya ulaşmıştır.»

Büyük Zafer Hakkında, 4 Ekim 1922.


« Bilelim ki, kazandığımız başarı milletin kuvvetlerini
birleştirmesinden ileri gelmiştir. Aynı başarıları ileride de kazanmak
istiyorsak, aynı temele dayanalım ve aynı yolda yürüyelim.»

(1923)


« Zafer «Zafer benimdir» diyebilenindir; başarı «başarılı olacağım» diye başlayanın ve «başarılı oldum» diyebilenindir.»

11. 01. 1925, Konya’da Bir Konuşma.


BAŞKAN

« … Başkan olan kimsenin milletin ülküsüne göre hareket etmesi ve
milletin ruhiyatına vakıf olduktan sonra, o milletin isteğine göre
hareket etmesi gerekir…»

30. 11. 1929, Vossiche Zeitung Muhabirine Demeç

BAŞKENT

« … Yeni Türkiye’nin başkenti meselesine gelince bunun cevabı
kendiliğinden belli olur : Ankara Türkiye Cumhuriyetinin başkentidir. »

27.09.1923, Neue Freie Preese Muhabirine Demeç.


BATILILAŞMAK

«… Türklerin asırlardan beri takip ettiği hareket, devamlı bir
istikameti korudu. Biz daima doğudan batıya doğru yürüdük. Eğer bu son
senelerde yolumuzu değiştirdikse, itiraf etmelisiniz ki, bu bizim
hatamız değildir. Bizi siz mecbur ettiniz. Bu değişiklik gelip geçici
ve istemeksizin oldu.

Takdir etmelisiniz ki, doğuda ikâmetgâh seçimine mecbur olduğumuz için,
ırkımızın beşiği ile alâkadar olması nedeniyle mümkün olduğu kadar
yakın batıda bir ikametgâh seçtik. Fakat vücutlarımız doğuda ise
fikirlerimiz batıya doğru yönelik kalmıştır.»

29.10.1923, Fransız Muhabiri Maurice Pernot’ya Demeç.


«Memleketimizi çağdaşlaştırmak istiyoruz. Bütün çalışmamız Türkiye’de
çağdaş, doyayısıyla batılı bir hükümet meydana getirmektir. Medenîyete
girmek arzu edip de, batıya yönelmemiş millet hangisidir?... »

29.10.1923, Fransız Muhabiri Pernot’ya Demeç.


BAYINDIR

«Her Türk çiftçi ailesinin geçineceği ve çalışacağı toprağa sahip
olması mutlaka gereklidir. Vatanın sağlam temeli ve bayındır hale
getirilmesi bu esastatır.»

Beşinci Dönem İkinci Toplanma Yılını Açarken, 01. 11. 1936.

CUMHURİYET HALK FIRKASI

« Halk Fırkası halkımıza siyasi terbiye vermek için bir mektep olacaktır…»

07. 02. 1923, Balıkesir’de Halkla Konuşma.

« Halk Fırkası, memleket ve millet her türlü dayanaktan mahrum
bırakılarak felâkete atıldığı uğursuz hengâmede bütün milleti kadrosu
içine alarak kuvvet ve kudret yapan, dış düşmanlarını kovan, iç
düşmanlarını imha eden, halka hürriyet ve hâkimiyet temin eden kutsal
bir cemiyettir. Halk Fırkası hiçbir safsataya iltifat etmiyerek Türk
Cumhuriyetini kuran inkılâpçı bir ruhun bütün memleketlerde ortaya
çıkması ve gerçekleşmesidir. Halk Fırkası Türkiye’yi medeni âleme sokan
ve orada yükseltmeyi taahhüt eden azimkâr bir fırkadır…»

16. 09. 1924, Trabzon’da Halk Partililerle Konuşma.

« Bügün ülke yönetimi sorumluluğunu taşıyan heyet, bence ülkü ve amaç
itibariyle, bütün milleti kapsayan ve unvanı Halk Fırkası olan
Cumhuriyet Fırkasıdır. Bu fırkanın esas ilkesi, memleket ve milletin
gerçek kurtuluş ve mutluluğunu temine çalışmaktır ve amaca ulaştıran
yol bence budur ve kararlaştırılmıştır. O da Cumhuriyeti takviye ve
sağlamlaştırma ile beraber fikrî ve sosyal inkılâpta ve medeniyet ve
aydınlanma yolunda milletin azimkârane ve muvaffakiyetle yürümesini
temine delâlettir…»

20. 09. 1924, Samsunlularla Konuşma.


«… Başkanlığını taşımakla iftihar ettiğim Cumhuriyet Halk Fırkası,
diğer memleketlerde olduğu gibi alelâde sokak politikası yapan bir
fırka değildir. Hürmetle tekrar edeceğim ki Halk Fırkası, Müdafaai
Hukuk Cemiyeti gibi bütün milleti aydınlatma ve bütün millete
kılavuzluk vazifesiyle mükelleftir. Fırkamıza âdi politikacılık
atfedenler nankör insanlardır…»

10. 10. 1925, Akhisar’da Bir Konuşma.


«… Fırka millete eğiticilik yapacak, ilim, iktisat, siyaset ve güzel
sanatlar gibi bütün kültür sahalarında vatandaşları yetiştirmek için
önderlik edecektir…»

04. 02. 1931, Aydın Türk Ocağında Bir Konuşma.
__________________


ÇALIŞMAK


« İlk işimiz milleti çalışkan yapmaktır. »


Ocak 1923, Gazetecilere Yaptığı Konuşma.

« Hiçbir şeye ihtiyacımız yok, yalnız bir şeye ihtiyacımız vardır ;
çalışkan olmak. Sosyal hastalıklarımızı araştırırsak asıl olarak bundan
başka, bundan mühim bir hastalık keşfedemeyiz. O halde ilk işimiz bu
hastalığı esaslı surette tedavi etmektir. Milleti çalışkan yapmaktır.
Servet ve onun doğal sonucu olan refah ve saadet yalnız ve ancak
çalışkan insanların hakkıdır. »

16. 01. 1923 , İstanbul Gazete Temsilcilerine.


« Çalışmak vakti gelmiş, artık çalışmak lazım…
Bilhassa gençler çalışmalıdır. »

11. 04. 1923, Vatan Muhabirine Verilen Demeç.

« Çalışmak demek, boşuna yorulmak, terlemek değildir. Zamanın
gereklerine göre bilim ve teknik ve her türlü uygar buluşlardan azamî
derecede istifade etmek zorunludur. »

(1923)

« ... Gece gündüz zaten çalışıyorsunuz ; çalışınız, hakikati bütün cihana tanıtalım… »





DIŞ BORÇLAR

« … Hükümetimizin her medenî devlet gibi dış borçlanmalar yapması
gereği vardır. Şu kadar ki, ödünç alınan yabancı paralarını şimdiye
kadar Babıâli’nin yaptığı gibi ödemeye mecbur değilmişiz gibi,
maksatsız israf ve kullanma ile borçlarımızın yükünü artırarak mali
bağımsızlığımızı tehlikeye atmaya kesinlikle karşıyız. Biz memlekette,
ilerlemeyi, üretimi, ve halkın refahını temin edecek, zenginlik
kaynaklarımızı geliştirecek faydalı borçlanmalara taraftarız. »

01. 03. 1922, T.B.M.M. 3.Toplanma Yılını Açarken

DIŞ POLITIKA

« … Dış politika, iç teşkilât ve iç politikaya, dayandırılmak
mecburiyetindedir, yani iç teşkilâtın tahammül edemeyeceği genişlikte
olmamalıdır. Yoksa hayâlî dış politikalar peşinde dolaşanlar, dayanak
noktalarını kaybederler… »

17. 02. 1923, İzmir İktisat Kongresini Açış Söylevi.

« … Dış politika bir toplumun iç yapısı ile sıkı sıkıya ilgilidir.
Çünkü iç yapısına dayanmayan dış siyasetler daima mahkûm kalırlar… »

23. 03. 1923, Afyonkarahisar Belediye Meclisi Üyeleriyle Konuşma

« Dışişlerinde dürüst ve açık olan politikamız barış fikrine dayanır
.Milletlerarası herhangi bir meselemizi barış yoluyla halletmeyi aramak
bizim menfaat ve anlayışımıza uyan bir yoldur. »

(1929)DİKTATÖRLÜK

« Ben diktatör değilim. Benim kuvvetim olduğunu söylüyorlar ; evet bu
doğrudur. Benim arzu edip de yapamayacağım hiçbir şey yoktur. Çünkü,
ben zoraki ve insafsızca hareket etmek bilmem. Bence diktatör,
diğerlerini iradesine boyun eğdirendir. Ben, kalpleri kırarak değil,
kalpleri kazanarak hükmetmek isterim. »

21. 06. 1935, Gladys Baker’e Verilen Demeç


DİN

« ... Bizim dinimiz hiçbir vakit kadınların erkeklerden geri kalmasını
talep etmemiştir. Allah’ın emrettiği şey, Müslüman erkeğin ve Müslüman
kadının beraber olarak bilim ve bilgi kazanmasıdır… »

31. 01. 1923, İzmir’de Halk ile Konuşma.



« … Bizim dinimiz en makul ve tabiî bir dindir. Ve ancak bundan
dolayıdır ki son din olmuştur. Bir dinin tabiî olabilmesi için akla,
fenne, ilme ve mantığa uyması lazımdır. Bizim dinimiz bunlara tamamen
uygundur. »

31. 1. 1923 İzmir’de Halk ile Konuşama.




« … İnsanlara feyz ruhu vermiş olan dinimiz son dindir. Eksiksiz
dindir. Çünkü dinimiz akla mantığa, hakikate tamamen uyuyor ve uygun
düşüyor.… »

07. 02. 1923, Balıkesir’de Halka Konuşma.


« Bizim dinimiz, milletimize değersiz, miskin ve aşağı olmayı tavsiye
etmez. Aksine Allah da Peygamber de insanların ve milletlerin değer ve
şerefini korumalarını emrediyor. »

5. Şubat 1923 Akhisar’da Konuşma.


« Türk milleti daha dindar olmalıdır, yani bütün sadeliği ile dindar
olmalıdır demek istiyorum. Dinime, bizzat hakikate nasıl inanıyorsam,
bunada öyle inanıyorum… »

29. 10. 1923, Fransız Muhabiri Maurice Pernot’ya Demeç.



« Dini fikir ve inançlara hürmetkâr olmak, öteden beri tabiî ve genel bir anlayıştır. Bunun aksini düşünmek için sebep yoktur. »

11. 12. 1924, Times Muhabirine Cevap.


« Din bir vicdan meselesidir. Herkes vicdanının emrine uymakta
serbesttir. Biz dine saygı gösteririz. Düşünüşe ve düşünceye muhalif
değiliz. Biz sadece din işlerini, millet ve devlet işleriyle
karıştırmamaya çalışıyor, kaste ve fiile dayanan bağnaz hareketlerden
sakınıyoruz. »

(1925)

DİNSİZLİK


« … Bence, dinsizim diyen mutlaka dindardır. İnsanın dinsiz olmasının imkânı yoktur… »
Dinsiz kimse olmaz. Bu genelleme içinde şu din veya bu din demek
değildir. Tabiatıyla biz, içine girdiğimiz dinin en çok isabetli ve çok
olgun olduğunu biliyoruz ve imanımız da vardır… »


02. 02. 1923, İzmir, Türkiye’nin Geleceği Üzerine Konuşma.
__________________


DONANMA


« Hudutlarının mühim ve büyük kısımları deniz olan Türk devletinin
donanması da mühim ve büyük olması gerekir. O zaman Türk Cumhuriyeti
daha gönlü rahat ve emin olacaktır. »

(1924)
DÜŞMAN

« … Memleketimizde meydana gelen yeni durumun sonuçlarından yabancıları
ürküterek Avrupa’da aleyhimize bir fikir akımı ortaya çıkarmak
isteyenler bizim düşmanlarımızdır… »

02. 11. 1922, Le Petit Parisien Muhabirine Bursa’da Verilen Demeç .

« Düşmana merhamet acz ve zaaftır… »

16. 03. 1923, Adana Çiftçileriyle Konuşma.

« Biz kimsenin düşmanı değiliz. Yalnız insanlığın düşmanı olanların düşmanıyız. »

(1936)

HALK İDARESİ

« … Milletimizin bugünki idaresi, hakiki mahiyeti ile bir halk
idaresidir. Ve bu idare tarzı, esası meşveret (danışma) olan Şûra
idaresinden başka bir şey değildir… »

03. 01. 1922, General Frunse’nin Ziyafetinde.


« … Herhalde halkımızı idare ile yakından ilgilendirmek, yani idareyi
doğrudan doğruya halkın eline verebilecek bir idare şeklini tesis etmek
hem milli hakimiyetin hakiki olarak temsili ve hem de bu sayede halkın
benliğini anlaması itibarıyla gerekli idi. İşte bu düşüncelerin, bu
araştırmaların ilhamı olarak proje yapılmıştı… »

10. 01. 1922, Vakit Başyazarı Ahmet Emin İle Mülâkat.

HALK TEŞKİLATI

« … Teşkilat baştan sona kadar halk teşkilatı olacaktır. Genel idareyi
halkın eline vereceğiz. Bu toplumda hak sahibi olmak, herkesin gayretli
olması esasına dayanacaktır. Millet hak sahibi olmak için çalışacaktır.
»

10. 01. 1922, Vakit Başyazarı Ahmet Emin İle Mülâkat.
__________________



HARB

« Her zamandan daha ziyade inanıyorum ki, harp pahalı bir iştir. Harbin
sürüklediği facialar ve dehşetten üzgünüm. Fakat harp etmeden
elimizdeki silahları bıraktığımız zaman tamamen harap olacağımızı da
biliyorum. »

Ağustos 1921, Associated Muhabirine Demeç.

« Derhal şu veya bu sebepler için milleti harbe sürüklemek taraftarı
değilim. Harp zorunlu ve hayati olmalı. Hakiki kanaatim şudur: milleti
harbe götürünce vicdanımda azap duyamamalıyım. Öldüreceğiz diyenlere
karşı ölmeyeceğiz diye harbe girebiliriz. Ama millet hayatı tehlikeye
düşmeyince, harp bir cinayettir. »

16. 03. 1923, Adana Çiftçileriyle Konuşma.

« … Bir harp oyunu yapmak suretiyle, vatanın ve milletin yüksek
menfaatlerinin müdafaasını beraber göz önünde bulunduracağız. Bu
çalışmamızda son senelerin başarılarla dolu muharebelerinin, meydan
muharebelerinin, cumhuriyet ordusuna ve onun kıymetli komuta heyetine
kazandırdığı tecrübelerin sonucunu inceleyeceğiz. Dünyanın fen ve
sanatta en son gelişmelerini göz önünde bulunduracağız… »

15. 02. 1924, İzmir, Ordu İleri Gelenleri İle Konuşma.

« … Harp, muharebe, nihayet meydan muharebesi yalnız karşı karşıya
gelen iki ordunun çarpışması değildir. Milletlerin çarpışmasıdır.
Meydan muharebesi milletlerin bütün mevcudiyetleriyle, ilim ve fen
sahasındaki seviyeleriyle, ahlaklarıyla, harslarıyla, hulâsa bütün
maddi ve mânevi kudret ve faziletleri ve her türlü vasıtalarıyla
çarpıştığı bir imtihan sahasıdır. Bu sahada, çarpışan milletlerin
hakiki kuvvet ve kıymetleri ölçülür… »

30. 08. 1924, Dumlupınar’da Konuşma.


« Eğer harp bir bomba patlaması gibi birdenbire çıkarsa milletler,
harbe engel olmak için, silâhlı mukavemetlerini ve mâlî kuvvetlerini
saldırgana karşı birleştirmekte tereddüt etmemelidirler. En hızlı ve en
etkili tedbir, muhtemel bir saldırgana, saldırının yanına kâr
kalmayacağını açıkça anlatacak uluslararası teşkilatın kurulmasıdır. »

21. 06. 1935, Gladys Baker’a Demeç

HARP SANAYİİ

« Bilhassa harp sanayii ve fabrikalarının çalışmasını özel bir takdir
ile anmayı bir borç bilirim. Bu son sene içinde bu fabrikaların
eksikleri kademe kademe tamamlanmıştır. Bugün her türlü ihtiyacın
üretimi mümkün hale gelmiştir. Yeni kurulan mermi ve fişek
fabrikalarında bol miktarda topçu ve piyade caphanesinin ve bombasının
hazırlanması ve üretiminde başarı sağlanmıştır. »

01. 03. 1922, T.B.M.M., 3. Toplanma Yılını Açarken.

« Azim ve imanımız önünde yıkılarak silâh, mühimmat ve araçlarını savaş
meydanında terke mecbur olan Yunan ordusunun bıraktıklarından istifade
olunarak değişik merkezlerde yeni ve yedek silâh ve cephane depolarımız
ve fabrikalarımız kurulmuştur. Bu genişlikte kurulan ve gün geçtikçe
daha çok genişleyen ve mükemmelleşen askerî kurumlara lâzım olan fenni
beyinler yetiştirilmesi için de hazırlıklarda bulunulmaktadır. »

01. 03. 1923, T.B.M.M., 4. Toplanma Yılını Açarken.

« … Harp sanayii tesisatımızı, daha ziyade gelişmesi ve genişlemesi
için alınan tebirlere devam edilmeli ve endüstrileşme mesaimizde de
ordu ihtiyacı ayrıca göz önünde tutulmalıdır. »

01. 11. 1937, T.B.M.M., 5. Dönem, 3.Toplanma Yılını Açarken.

« Bundan sonrası için, bütün uçaklarımızın ve motorlarının
memleketimizde yapılması ve hava harp sanayimizin de, bu esasa göre
geliştirilmesi gerekir. Hava kuvvetlerinin kazandığı önemi göz önünde
tutarak, bu çalışmayı plânlaştırmak ve bu konuyu lâyık olduğu önemle
milletin nazarında canlı tutmak lâzımdır. »

01. 11. 1937, T.B.M.M., 5. Dönem, 3.Toplanma Yılını Açarken
__________________

HARF İNKILABI

« … Çok işler yapılmıştır, ama bugün yapmaya mecbur olduğumuz son
değil, ancak çok lüzumlu bir iş daha vardır. Yeni Türk harflerini çabuk
öğrenmelidir. Vatandaşa kadına, erkeğe, hamala, sandalcıya öğretiniz.
Bunu vatanseverlik ve milliyetseverlik vazifesi biliniz… »

9/10. 08. 1928, Yeni Yazı İnkılabı Hakkında.

« … Bizim uyumlu, zengin dilimiz yeni Türk harfleriyle kendini
gösterecektir; Asırlardan beri kafalarımızı demir çerçeve içinde
bulundurarak, anlaşılmayan ve anlayamadığımız işaretlerden kendimizi
kurtarmak, bunu anlamak mecburiyetindesiniz… »

9/10. 08. 1928, İstanbul Sarayburnu Parkı, Türk Yazı İnkılâbı Hakkında Konuşma.

« Az zaman sonra, yeni Türk harfleriyle, gözler kamaştırıcı Türk manevî
ilerlemesinin ulaşabileceği güç ve saygının uluslararası düzeyini
gözlerimi kapayarak şimdiden o kadar parlak görüyorum ki, bu manzara
beni kendimden geçiriyor. »

23. 08. 1928,Anadolu Ajansı Muhabirine Demeç.

«.Büyük milletimizin bir kat daha gelişmesini ve yükselmesini temin edecek olan yazı inkılâbı... »

16. 09. 1928,İstanbul , Belediye Başkanına Demeç.


« … Meclisinizin en büyük eseri olan Türk harfleri, memleketin genel
hayatına tamamen uygulanmıştır. İlk zorluklar, milletin fikir kuvveti
ve medeniyete olan sevgisi sayesinde kolaylıkla yenilmiştir… »

01. 11. 1929, T.B.M.M., 3. Dönem, 3. Toplanma Yılını Açarken.

HAVACILIK

« Bizim dünyamız - bilirsiniz - topraktan, sudan ve havadan unulmuştur.
Hayatın da, esas unsurları, bunlar değil midir? Bu unsurlardan birinin
eksikliği, yalnız eksikliği değil, sadece bozukluğu, hayatı imkansız
kılar. Hayatı, hele ulusal hayatı seven, onu korumak isteyen; yurdunun
topraklarına, denizlerine olduğu gibi, havasına da ilgisini, hergün
biraz daha çoğaltılmalıdır. »

03. 05. 1935, Havacılık Hakkında Konuşma.

« … Türk çocuğu; Her işte olduğu gibi, havacılıkta da, en yüksek
düzeyde, gökte, seni bekleyen yerini, az zamanda, dolduracaksın.
Bundan, gerçek dostlarımız sevinecek, Türk ulusu mutlu olacaktır. »


03. 05. 1935, Havacılık Hakkında



« … Hayat mücadeleden ibaretlir. Bundan dolayı hayatta yalnız iki şey vardır. Galip olmak, mağlup olmak. »

18. 03. 1923, Tarsus’da Gençlerle Konuşma.



Havacılıkla ilgili konuşmasının aynısı
« Bizim dünyamız - bilirsiniz - topraktan, sudan ve havadan unulmuştur . Hayatın da, esas unsurları, bunlar değil midir ? »


03. 05. 1935, Havacılık Hakkında Konuşma.

« … Hayatta tam zevk ve saadet, ancak gelecek nesillerin şerefi, varlığı, saadeti için çalışmakta bulunabilir… »

17. 03. 1937, Ankara Palas. Romanya Dışişleri Bakanı Antonescu İle Konuşma
__________________
HİLAFET

« Hilâfeti muhafaza edeceğiz. Şu şartla ki, Büyük Millet Meclisi ve
millet, hilâfetin dayanacağı bir mesnet ve kuvvet olacaktır. »

02. 11. 1922, Bursa, Le Petit Parisien Muhabirine Demeç.

« … Esasen bu mesele yalnız Türkiye’ye ait olmayıp bütün islâm alemini ilgilendiren bir meseledir. »

02. 11. 1922, Bursa, Le Petit Parisien Muhabirine Demeç.


«Bütün İslâm aleminin gerçek kurtuluşuna kadar varlığını korumayı görev
bildiğimiz hilâfet makamı Türkiye Devleti’nin ne istiklâli, ne idaresi
ve ne de hakimiyeti ile zıtlık teşkil etmez. Bu makam ve bu makamda
oturan kişinin varlığı, sebebiyet verilmedikçe sakıncaların kaynağı
olarak düşünülemez. Fakat şurası kesinlikte bilinmelidir ki, herhangi
bir makam ve şahıs tarafından bu sakınca doğurulduğu gün orada teori
biter, pratik ve uygulama başlar. »

18. 01. 1923, İzmit Halkı İle Konuşma.

« … Bu makamı Türkiye milletinin hakimiyetini ihlâl edecek bir makam
diye anlamak doğru değildir. Bugün halife olan kişinin bizim ile
beraber aynı gerçekleri takdir buyurduğunu zannederim. Ancak bir
sakınca ortaya çıkarsa yalnız bu makama atfetmek lazım gelmez. Bunu
yapmak için her şeyden önce, fikirlerini şeriat görünümüne sokan bazı
cahiller, menfaatperestler ve dalkavuklar ortaya çıkabilir. Bunların
yapacağı telkinleri ve mahiyetini evvelden tanıyıp ona göre gerekli
hazırlığı yapmak her ferdin ve milletin görevidir… »

18. 01. 1923, İzmit Halkı İle Konuşma.

« … Bütün İslâm milletleri üzerinde yüce ruhî görevini ifa eden halife
fikri, gerçeklerden değil, kitaplardan çıkmış bir fikirdir… »

29. 10. 1923, Fransız Muhabiri Maurice Pernot’ya Demeç.

« … Tarihimizin en mesut devresi hükümdarlarımızın halife olmadıkları
zamandır. Bir Türk padişahı, her nasılsa hilafeti kendine maletmek için
nüfuzunu, itiyadını, servetini kullandı. Bu sırf bir tesadüf eseridir.
Peygamberimiz öğrencilerine dünya milletlerine İslâmiyeti kabul
ettirmelerini emretti, Bu milletlerin hükûmeti başına geçmelerini
emretmedi. Peygamberin zihninden asla böyle bir fikir geçmemiştır.
Hilafet demek, idare, hükûmet demektir. Hakikaten vazifesini yapmak,
bütün Müslüman milletlerini idare etmek isteyen bir halife, buna nasıl
muvaffak olur? İtiraf ederim ki, bu koşullar içinde beni halife tayin
etseler, derhal istifamı verirdim. »


29. 10. 1923, Fransız Muhabiri Maurice Pernot’ya Demeç.


« Hilafetle beraber Türkiye’de mevcut olan Ortodoks ve Ermeni
kiliseleri, patrikhaneleri ve Musevi hahamhanelerinin ortadan
kaldırılması lazımdır. Hilafet ve bu muhtelif patrikhaneler asırlardan
beri ruhani yetkilerinin sınırları dışında çok büyük ayrıcalıklar
aldılar. Halkın anlayışına dayanarak bahşedilen hukuk dışı ayrıcalıklar
ile cumhuriyet idaresinin uygulanması mümkün değildir… »

04. 05. 1924, New York Herald Tribune Muhabirine Demeç.


« Hilâfet, geçmişin bir rüyası olup, zamanımız da varlık nedeni yoktu… »

25. 11. 1924, Matin Gazetesi Yazarı Madam Titaniya’ya Demeç.
__________________
...







« … Her sarıklıyı hoca sanmayın, hoca olmak sarıkla değil, dimağladır. »

16. 03. 1923, Adana Esnaflarıyle Konuşma.
__________________
...





« Büsbütün yeni kanunlar vücuda getirerek hukukî esasları temelinden
değiştirmek teşebbüsündeyiz. Ve yeni hukukî esaslar ile alfabesinden
tahsile başlayacak bir yeni hukuk neslini yetiştirmek için bu kurumları
açıyoruz. Bütün bu uygulamalardaki dayanağımız milletin anlayış,
kabiliyeti ve kesin arzusudur. Bu teşebbüslerde arkadaşlarımız, yeni
hukuku, bizimle beraber, bahsettiğim mahiyette anlatmış olan güzide
hukukçularımızdır. »

05. 11. 1925, Ankara Hukuk Fakültesinin Açılışında Yapılan Konuşma.
__________________










HUTBE

« … Efendiler, hutbe demek insanlara hitap etmek, yani söz söylemek demektir. Hutbenin mânası budur… »

07.02.1923, Balıkesir’de Halkla Konuşma.


« … Hutbe okuyan kişilerin siyasî, sosyal ve medenî gelişmeleri her gün
takip etmeleri zaruridir. Bunlar bilinmediği takdirde halka yanlış
telkinat verilmiş olur. Bundan dolayı hutbeler tamamen Türkçe ve
zamanın şartlarına uygun olmalıdır… »

07.02.1923, Balıkesir’de Halkla Konuşma.


« … Hutbeden maksat ahalinin aydınlatılması ve yol gösterilmesidir,
başka birşey değildir. Yüz, iki yüz, hatta bin sene evvelki hutbeleri
okumak, insanları cehalet ve gaflet içinde bırakmak demektir. Hutbe
okuyan kişilerin herhalde halkın kullandığı dille görüşmesi uygundur… »

07.02.1923, Balıkesir’de Halkla Konuşma.
__________________







HÜKÜMET

« … Hükümetin iki hedefi vardır. Biri milletin korunması, ikincisi milletin refahını temin etmek… »

16.03.1923, Adana İlerigelenleriyle Konuşma.

« Milletlerden ibaret olan toplumlar, birer hükümet teşkili
mecburiyetindedirler. Ama bu mecburiyet toplumun kendini muhafaza
etmesi içindir Hükümetlerin kuruluş gayesi, kavramı, bundan ibarettir… »


23.03.1923, Afyonkarahisar Beledîye Meclisi Üyeleriyle Konuşma.


HÜRRİYET

« Hürriyet olmayan bir memlekette ölüm ve çöküş vardır. Her ilerlemenin ve kurtuluşun anası Hürriyet’tir. »

1906, Vatan ve Hürriyet Cemiyetinin Selanik Şubesini Kurarken.


« Hürriyet ve istiklâl benim karakterimdir. Ben milletimin ve büyük
atalarım en kıymetli mirasından olan istiklâl aşkı ile yaratılmış bir
adamım .Çocukluğumdan bugüne kadar ailevi, hususi ve resmi hayatımın
her safhasını tanıyanlarca bu aşkım bilinmektedir. Bence bir millette
şerefin, haysiyetin, namusun ve insanlığın var olması ve devam etmesi,
mutlak o milletin hürriyet ve istiklâline sahip olmasıyla mümkündür.
Ben şahsen bu saydığım niteliklere çok önem veririm ve bu niteliklerin
kendimde varlığını iddia edebilmek için, milletimin de aynı nitelikler
ile donanmış olmasını şart ve esas bilirim… »

22.04.1921, Hakimiyet-i Milliye.



« … Eğer bazen ihtiyatkar hareket ediyorsak, aşırı ölçüde şüpheli
davranıyorsak, bize çok pahalıya malolan hürriyetimizi kaybetmek
hususundaki korkumuzdandır. Bu hürriyetin bir küçük kısmını sakat
etmektense, hepsini birden feda etmeyi tercih ederiz. »

29.10.1923, Fransız Muhabiri Maurice Pernot’ya Demeç

GÜZEL OLMUŞ