A'dan Z'ye ******'ün Sözleri. 2

I

IRK


« Efendiler, bir memleketin, bir memleket halkının düşmandan zarar
görmesi acıdır. Fakat, kendi ırkından büyük tanıdığı ve başlarında
taşıdığı insanlardan vefasızlık, felaket görmesi ondan daha acıdır. Bu
kalp ve vicdanlar için unutulmaz bir yaradır. »

11.09.1924, Bursalılarla Konuşma.



« Diyarbakırlı, Vanlı, Erzurumlu, Trabzonlu, İstanbullu, Trakyalı ve
Makedonyalı hep bir ırkın evlatları, hep aynı cevherin damarlarıdır. »

04.10.1932, Dolmabahçe Sarayı, « Diyarıbekir »
Gazetesinin Sahibine Demeç


İKTİSAT

« Ekonomisi zayıf bir millet fakirlik ve yoksulluktan kurtulamaz; toplumsal ve siyasi felâketlerden yakasını kurtaramaz. »
(1924)

İLERLEME

« Bir millet ki resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet
ki, fennin gerektirdiği şeyleri yapmaz, itiraf etmeli ki o milletin
ilerleme yolunda yeri yoktur. »
(1923)


İLİM VE FEN

« … İlim ve fen nerede ise oradan alacağız ve her millet ferdinin kafasına koyacağız. İlim ve fen için kayıt ve şart yoktur. »

27.10.1922, Bursa Öğretmenlerine.


« … Memleketimizin en ileri, en hoş, en güzel yerlerini üç buçuk sene
kirli ayaklarıyla çiğneyen düşmanı mağlup eden zaferin sırrı nerededir
bilir misiniz ? Orduların sevk ve idaresinde ilim ve fen esaslarını
rehber almaktır. Milletimizi yetiştirmek için asıl olan
mekteplerimizin, üniversitelerimizin kuruluşunda aynı yolu takip
edeceğiz. Evet, milletimizin, siyasi, sosyal hayatında, milletimizin
fikri terbiyesinde de rehberimiz ilim ve fen olacaktır… »

27.10.1922, Bursa Öğretmenlerine.

« … Bundan sonra pek mühim zaferlere kavuşacağız. Fakat bu süngü zaferi değil, iktisat ve ilim ve kültür zaferleri olacaktır… »

25/26.01.1923, Alaşehir’de Halka Konuşma.

« Dünyada herşey için, medeniyet için, hayat için, başarı için, en
hakiki mürşit bilimdir, fendir. İlim ve fennin haricinde yol gösterici
aramak gaflettir, cehalettir, delalettir.… »
22.09.1924, Samsun Ögretmenleriyle Konuşma.


« Türk milletinin yürümekte olduğu ilerleme ve medeniyet yolunda elinde ve kafasında tuttuğu meşale, pozitif ilimdir. »

29.10.1933, Onuncu Yıl Nutku.

İLK TAHSİL

« … İlk tahsilin yayılması için, sade ve pratik tedbirler almak
yolundayız. İlk tahsilde hedefimiz, bunun umumi olmasını bir an evvel
tahakkuk ettirmektir. Bu neticeye varmak, ancak, sürekli tedbir almakla
ve onu metodik olarak uygulamakla mümkün olabilir. Milletin başlıca bir
işi olarak, bu konuda ısrar etmeyi gerekli görüyorum… »

01.11.1936, T.B.M.M., 5.Dönem, 2.Toplanma Yılını Açarken.


İNHİSAR (Tekel)

« İnhisarlar konusunda özen gösterilmesi gereken esas, bu kurumların
mali monopol, ticari teşekkül ve millî valörizasyon kurumu karakterinin
dikkatle telifidir. »

01.11.1937, T.B.M.M., 5.Dönem, 3.Toplanma Yılını Açarken.
__________________


İNKILÂP

« … Kan ile yapılan inkılâplar daha sağlam olur, kansız inkılâplar
ebedileştirilemez. Fakat biz inkılâba ulaşmak için lüzumu kadar kan
döktük. Bu kanlarımız, yalnız muhabere meydanlarında değil, aynı
zamanda memleketin dahilinde de döküldü. Biliyorsunuz ki Hendek’te,
Bolu’da, Konya’da, Yozgat’ta vesair memleketlerimizde bir çok isyanlar
meydana geldi. Ve bunların hepsi bastırıldı. Temenni ederim ki, bu
dökülen kanlar yeterli olsun ve bundan fazla kan dökülmesin… »

22.01.1923, Bursa Şark Sinemasında Halkla
Konuşma.

« Arkadaşlar ; inkılâbımız Türkiye’nin asırlar için saadetini garanti
etmiştir. Bize düşen onu idrak ve takdir ederek çalışmaktır. »

11.09.1924, Bursalılarla Konuşma.

« … Efendiler, vatanın birliğini, hürriyet ve istiklâlini temin eden
milletimizi Cumhuriyet idaresine kavuşturan inkılâbımız; iktisadi refah
ve saadetimizi, medeniyet aleminde lâyık olduğumuz yeri de temin
edecektir… »

16.09.1924, Trabzonlularla Konuşma.


« … Bu inkılâp, kelimenin ilk anda ima ettiği ihtilâl anlamından başka,
ondan daha geniş bir değişimi ifade etmektedir. Bugünkü devletimizin
şekli, asırlardan beri gelen eski şekilleri bertaraf eden, en gelişmiş
tarz olmuştur. »

05.11.1925, Ankara Hukuk Fakültesinin Açılışında.


« Türk milleti çok büyük olaylarla isbat etti ki, yenilikçi ve
inkılâpçı bir millettir. Son senelerden önceki devirlerde de milletimiz
yenileşme yolları üzerinde yürümeye, sosyal inkılâba teşebbüs etmemiş
değildir. Fakat hakiki faydalar görülemedi. Bunun sebebini araştırdınız
mı ? Bu sebep işe esasından, temelinden başlanmamış olmasıdır. »

30.08.1925, Kastamonu’da İkinci Konuşma.



« Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılâpların amacı, Türkiye
Cumhuriyeti halkını tamamen çağdaş ve bütün mana ve biçimiyle uygar bir
toplum haline getirmektir. İnkılâplarımızın asıl gayesi budur… »

30.08.1925, Kastamonu’da, 2. Konuşma

İNSAN

« … İnsanlar; âdetlerini, ahlâklarını, hislerini, eğilimlerini, hattâ
fikirlerini geliştirme ve terbiyede, içinde yetiştiği toplumun genel
eğiliminden kurtulamazlar… »

18.06.1922, Claude Farrere’in Mustafa Kemal’i Ziyaret
Etmek Üzere İzmit’e Gelişinde.


« İnsanlar daima yüksek, soylu ve kutsal hedeflere yürümelidirler… »

27.06.1926, Gazetecilere Verdiği Demeç.



« İnsanlığın hepsini bir vücut ve bir milleti bunun bir organı saymak
gerekir. Bir vücudun parmağının ucundaki acıdan diğer bütün organlar
etkilenir. »

(1937)


« İnsanları mesut edeceğim diye onları birbirine boğazlatmak insanlıktan uzak ve son derece üzülünecek bir sistemdir. »
(1937)


İRTİCA

« … Hayat felsefesinin garip bir tecellisidir ki, her faydalı ve her
yeni şeye karşı mutlaka bir kuvvet çıkar. Buna bizim dilimizde (İrtica)
derler. İşte bu irticanın imhası için gerekli tedbirleri evvelden almış
olmak lazımdır… »

18.01.1923, İzmit’te Halk İle Konuşma.



« Unutmamalıdır ki, milletin hakimiyetini bir şahısta yahut belirli
şahısların elinde bulundurmakta menfaat bekleyen cahil ve gafil
insanlar vardır. Hükümdarlar, kendilerini aslı olmayan bir kuvvetin
temsilcisi tanırlar ve bundan zevk alırlar. Fakat onların etrafındaki
menfaatperestler, bunu din kisvesine büründürerek milleti iğfâle, küçük
görmeye çalışırlar. Nitekim şimdiye kadar çalışmışlardır. Nihayet
milletin kulağı bu söylentilerle dolar ve o telkinleri dinin icabı ve
gerçeklerin ifadesi olarak kabul ederler. Bu gibilere gerici ve
hareketlerine irtica derler… »

31.01.1923, İzmir’de Halk İle Konuşma.

İSTANBUL

« … İstanbul bizimdir. Bununla birlikte boğazlar ve Marmara denizi için
başkentin emniyeti temin edilmek şartıyla bir hal tarzını kabul etmeye
hazır bulunmaktayız… »

Ağustos 1921, Associated Press Muhabirine Demeç.



« … İstanbul şehri, milletimizin sonsuz çalışma ve fedakarlığının ürün
verdiği yerdir. Gerçekten; milletimizin maddî ve manevî varlığını
yücelten anıtlar, kurumlar ve medeniyet eserleri İstanbul’da
yoğunlaştırılmıştır. »

01.03.1922, T.B.M.M., 3. Toplanma Yılını Açarken.



« İki büyük dünyanın buluşma noktasında, Türk vatanının süsü, Türk
tarihinin serveti, Türk milletinin gözbebeği İstanbul, bütün
vatandaşların kalbinde yeri olan bir şehirdir… »

01.07.1927, İstanbul Halkı Temsilcileriyle Dolmabahçe
Sarayında Yapılan Bir Konuşma.


İSTİBDAT

« … Bir istibdadın varlığı ile ilgili işaretler’in izahı, bence mümkün
değildir. Cumhuriyet Halk Partisi ve onun bütün liderleri ve mensupları
Türkiye’de her türlü istibdadı kökünden yıkmak için ve memleket ve
millete tam bir hürriyet kazandırmak için bugüne kadar milletle beraber
hayatlarını ortaya koymaktan çekinmemiş ve hiçbir vakit çekinmeyecek
insanlar olduğuna göre, işaret olunan istibdat herhalde mevcut
değildir… »

11.12.1924,Times Muhabirine Demeç.



« Geleceğini, kendisini zincire vuran şahıslara terk eden milletler, o
şahısların keyif ve isteklerine oyuncak olmaya karar vermiş, rıza
göstermiş kabul edilirler. Bu türlü milletler, talihini ellerine teslim
ettiği insanlar başarılı oldukça, o insanların daha kuvvetli baskısı
altında kalırlar. Başarılı olmazlarsa felâket, yok olma yalnız o
insanları değil, onlara bağlı olan bütün toplumu kapsar.… »

03.01.1922, General Frunse’nin Ziyafetinde

İSTİKLÂL

« Ya İstiklâl, ya Ölüm !
(1919)


« … Türkiye halkı asırlardan beri hür ve bağımsız yaşamış ve
bağımsızlığı hayatın bir gereği kabul etmiş ve bir milletin kahraman
evlâtlarıdır. Bu millet bağımsızlıktan uzak yaşamamıştır. Yaşayamaz ve
yaşamayacaktır. »

18.06.1922, Claude Farrere Şerefine Verilen Çay Ziyafetinde

İSTİKLÂL MAHKEMELERİ

« … Yüce Meclisin kurduğu İstiklâl Mahkemeleri sayesinde çabuk ve
adaletli surette birçok fenalıklara son verilmiştir. Bugün memleket
medenî kanunlar ve sürekli yargı dereceleri ile güvenliği sağlamaya
yeterli bir hale getirilmiştir. »

01.03.1921, T.B.M.M., 2.Toplanma Yılını Açarken.


İSTİKLÂL-İ MALÎ
Malî Bağımsızlık

« … Bugünkü mücadelelerimizin gayesi, tam bağımsızlıktır. Bağımsızlığın
tamamı ise ancak mali bağımsızlık ile mümkündür. Bir devletin maliyesi
bağımsızlıktan mahrum olunca o devletin bütün hayati kuruluşlarında
bağımsızlık felç olmuştur. Çünkü devletin her organı, ancak mali kuvvet
ile yaşar… »

01.03.1922, T.B.M.M., 3.Toplanma Yılını Açarken




KADIN

Bizim toplumumuzun başarı gösterememesinin sebebi, kadınlarımıza karşı
gösterdiğimiz ihmal ve kusurdan doğmaktadır. »

(1923)

« Kadınlarımız hatta erkeklerden daha çok aydın, daha çok feyizli ve daha fazla bilgili olmaya mecburdurlar. »

(1923)

« Şuna inanmak lâzımdır ki, dünya yüzünde gördüğümüz herşey kadının eseridir. »

.................................................. .................................................. ............(1923)

« ... Bilinmektedir ki, her safhada olduğu gibi toplum hayatında dahi
görev bölümü vardır. bu genel görev bölümü arasında kadınlar
kendilerine ait olan görevleri yapacakları gibi aynı zamanda toplumun
refahı, saadeti için gerekli olan genel konulara dahi dahil
olacaklardır. »

..........................................31. 01. 1923, İzmir’de Halk İle Konuşma.

« ... İnsanlar dünyaya mukadder oldukları kadar yaşamak için
gelmişlerdir. Yaşamak demek faaliyet demektir. Bundan dolayı bir
toplumun bir uzvu faaliyette bulunurken diğer uzvu atalette olursa, o
toplum felç olmuştur. Bir toplumun hayatta çalışması ve muvaffak olması
için çalışmanın ve mufavvak olabilmenin bağlı olduğu bütün sebep ve
şartları kabul etmesi gerekir. Bundan dolayı bizim toplumumuz için ilim
ve fen lâzım ise bunları aynı derecede hem erkek ve hemde
kadınlarımızın kazanmaları lâzımdır.... »

.................................................. ........... 31. 01. 1923, İzmir’de Halk İle Konuşma.

« ... Bir toplum, bir millet erkek ve kadın denilen iki cins
insanlardan oluşmaktadır. Olabilir mi ki, bir kitlenin bir parçasını
ilerletelim. Diğerini gözardı edelim de, kitlenin tamamı ilerlemiş
olabilsin ? Mümkün müdür ki bir toplumun yarısı topraklara zincirlerle
bağlı kaldıkça diğer kısmı göklere yükselebilsin ? Şüphe yok, ilerleme
adımları, dediğim gibi iki cins tarafından beraber, arkadaşça atılmak
ve gelişme sahalarında ve yenilikle birlikte mesafe almak
gereklidir.... »

30. 08. 1925, Kastamonu’da İkinci Konuşma.


KANUN

« ... Kanun koyan insanlar birtakım seçkin özelliklere sahip olmak
mecburiyetindedirler. O özelliklerden birincisi şudur efendiler: Kanun
teklif eden, Kanun yapan, kanun koyan bir insan insanlığın bütün
hislerini bütün ihtiraslarını herkesten daha çok sezer ve bilir. Fakat
nefsini herkesten çok va tamamen bütünüyle bunlardan ayırt etmek kudret
ve yeteneğine sahip olmalıdır. Bu seçkin özelliklere sahip olmayan,
insanlar insan topluluğu için kanun yapmak hak ve yetkisinden men
edilmiştir. Efendiler kanunlar hislere dayanarak ve uyularak yapılmaz. »

.................................................. ............................................1. 12. 1921, TBMM.

« Günün ihtiyaçlarına uygun kanun yapmak ve onu iyi uygulamak refah ve ilerleme vasıtalarının en mühimlerindendir. »

KIYAFET

« … Her milletin olduğu gibi bizim de millî bir kıyafetimiz varmış.
Fakat inkar edilemez ki, taşıdığımız kıyafet o değildir. Hatta millî
kıyafetimizin ne olduğunu bilenler içimizde azdır bile. Medeni bir
insan bu tuhaf kıyafete girip dünyayı kendine güldürür mü ? »

30.08.1925, Kastamonu’da İkinci Bir Konuşma.

« Devlet memurları bütün milletin kıyafetlerini düzeltecektir. Fen,
sıhhat açısından pratik olmak itibariyle, her görüş noktasından tecrübe
edilmiş medeni kıyafet giyilecektir. Bunda tereddüde yer yoktur. »

30.08.1925, Kastamonu’da İkinci Bir Konuşma.

« … Tabirimi mazur görünüz. Altı kaval üstü
şişhane diye ifade olunabilecek bir kıyafet, ne millidir ve ne de
uluslararasıdır. O halde kıyafetsiz bir millet olur mu arkadaşlar ?
… Medeni ve uluslararası kıyafet bizim için çok cevherli milletimiz
için lâyık bir kıyafetir. Onu giyeceğiz. Ayakta iskarpin veya fotin,
bacakta pantalon, yelek, gömlek, kravat, yakalık, ceket ve doğal olarak
bunların tamamlayanı olmak üzere güneşten koruyan başlık… »

28.08.1925, İnebolu’da Bir Konuşma.


KÖYLÜ

« Türkiye’nin gerçek sahibi ve efendisi, hakiki üretici olan köylüdür.
O halde, herkesten daha çok refah, mutluluk ve servete hak kazanmış
olan köylüdür. »

(1922)

« Köylü hepimizin velinimetidir. Bu soylu unsurun refahını düşüneceğiz. »

« Efendiler, medeniyet yolunda başarı yenileşmeye bağlıdır. Sosyal
hayatta, iktisadi hayatta ilim ve fen sahasında başarılı olmak için tek
olgunlaşma ve ilerleme yolu budur… »

30.081924, Dumlupınar’da Konuşma.


« Türk milletinin istidâdı ve kâti kararı medeniyet yolunda durmadan ilerlemektir. »
(1924)

« … Fikrimiz, zihniyetimiz medeni olacaktır. Şunun bunun sözüne önem
vermeyeceğiz. Medeni olacağız. Bununla iftihar edeceğiz. Bütün Türk ve
İslâm âlemine bakınız. Zihinleri medeniyetin emrettiği şümul ve
yükselmeye uyamadıklarından ne büyük felaketler, ne ıstıraplar
içindedirler. Bizim de şimdiye kadar geri kalmamız ve sonuç olarak son
felaket çamuruna batışımız bundandır… »

24.08.1925, Kastamonu’da Bir Konuşma.

« … Medeniyet öyle bir kuvvetli ateştir ki ona ilgisiz olanları yakar ve mahveder. »

24.08.1925, Kastamonu’da Bir Konuşma.


« … Milletimizi en kısa yoldan medeniyetin nimetlerine kavuşturmaya,
mesut ve müreffeh kılmaya çalışacağız ve bunu yapmaya mecburuz. »

26.08.1925, İnebolu’da Bir Konuşma.

« Efendiler, Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Türk halkı medenidir. Tarihte
medenidir, hakikatte medenidir. Fakat ben sizin öz kardeşiniz,
arkadaşınız, babanız gibi medeniyim diyen Türkiye Cumhuriyeti halkı,
fikriyle, zihniyetiyle medeni olduğunu ispat ve göstermek
mecburiyetindedir. Medeniyim diyen Türkiye Cumhuriyeti halkı, aile
hayatıyla, yaşayış tarzıyla medeni olduğunu göstermek
mecburiyetindedir. Sonuç olarak medeniyim diyen, Türkiye’nin hakikaten
medeni olan halkı başından aşağıya dış görünüşüyle dahi medeni ve
gelişmiş insanlar olduğunu göstermeye mecburdurlar… »

28.08.1925, İnebolu’da Bir Konuşma.

« Medenî olmayan insanlar, medenî olanların ayakları altında kalmaya maruzdurlar.

10.10.1925, Akhisar’da Bir Konuşma.

« … Fikrimiz, zihniyetimiz medeni olacaktır… »

24.08.1925, Kastamonu’da Bir Konuşma.
__________________

MEMLEKET

« Memleket mutlaka modern, medenî ve yepyeni olacaktır. Bizim için bu hayat davasıdır. »

(1923)

MESULİYET (SORUMLULUK)

« Mesuliyet yükü her şeyden, ölümden de ağırdır. »

1919, Belleten, C. VIII, s. 28.

MEYDAN MUHAREBESİ

« … Harb, muharebe, nihayet meydan muharebesi yalnız karşı karşıya
gelen iki ordunun çarpışması değildir. Milletlerin çarpışmasıdır.
Meydan muharebesi milletlerin bütün mevcudiyetleriyle, ilim ve fen
sahasındaki seviyeleriyle, ahlâklarıyla, harslarıyla özet olarak bütün
maddi ve mânevi kudret ve faziletleriyle ve türlü vasıtalarıyla
çarpıştığı bir imtihan sahasıdır. Bu sahada, çarpışan milletlerin
hakikî kuvvet ve kıymetleri ölçülür… »

30.081924, Dumlupınar’da Konuşma.


MİLLETLER CEMİYETİ

« Milletler Cemiyeti, henüz kesin ve etkili bir vasıta olduğunu ispat
etmemiştir. Diğer taraftan, Milletler Cemiyeti bugün, bütün
milletlerin, ortak amaçlarının gerçekleşebilmesi için çalışabilecekleri
tek teşkilattır. »

21.06.1935, Gladys Baker’e Verilen Demeç.
__________________
MİLLETVEKİLİ

« Sayın milletvekilleri; Ağır ve önemli işleriniz, size, millet
yolunda, esaslı hizmetler hazırlamaktadır. Milletin sevgileri hayırlı
ve faydalı çalışmalarınızda sizinle beraberdir. »

1.11.1936, TBMM, 5. Dönem 2. Toplanma Yılını Açarken.
__________________
MİLLÎ AHLÂK

« … Millî ahlakımız medeni esaslarla ve hür fikirlerle beslenmeli ve takviye olunmalıdır… »

25.08.1924, Muallimler Birliği Kongresi Üyelerine.
__________________
MİLLÎ CEMİYETLER


« Esasen Doğuda ve Batıda, hemen memleketimizin her tarafında müdafaa
ve milletin ve memleketin haklarını korumak için cemiyetler
kurulmuştur. Bu cemiyetler düşmanların esaret boyunduruğuna girmemek
amacıyla millî vicdanın azim ve iradesinden doğmuş tek teşkilât idi. »


24.04.1920, TBMM.

MİLLÎ EĞİTİM



« İyileştirilecek şeyler ekonomi ve eğitimdir. Bu sayede memleket imar edilecek millet refah sahibi olacaktır. »


Ocak 1922, Vakit Gazetesi Başyazarı Ahmet Emin’e Demeç.


« Eğitim ve öğretimde tatbik edilecek usul, bilgiyi insan için fazla
bir süs, bir baskı (hükmetme) vasıtası yahut medeni bir zevkten çok,
maddi hayatta muvaffak olmayı temin eden pratik ve kullanışlı bir cihaz
haline getirmektir. »

(1923)

« Hükümetin en verimli ve en mühim vazifesi milli eğitimle ilgili
işlerdir. Bu işlerde başarılı olabilmek için öyle bir program takip
etmeye mecburuz ki, o program milletimizin bugünkü haliyle, sosyal,
hayati ihtiyacıyla muhitin şartları ve asrın icaplarıyla tamamen
orantılı ve uygun olsun. Bunun için büyük fakat hayali ve çapraşık
düşüncelerden tamamen vazgeçerek hakikate kuvvetle bakmak ve elle temas
etmek lazımdır. »

(1922)


« Eğitimde süratle yüksek bir seviyeye çıkacak bir milletin hayat
mücadelesinde maddi manevi bütün kudretlerinin artacağı muhakkaktır. »

01. 11. 1928. 3. Dönem 2. Toplanma Yılını Açarken

MİLLÎ HÂKİMİYET

« … Kesinlikle tekrar ederim ki milletin hâkimiyeti sonsuzdur. »

19.01.1923, Anadolu Ajansı.

« Hâkimiyeti milliye, milletin namusudur, haysiyetidir, şerefidir. »

7.02.1923, İkdam.

« Hürriyetin de, eşitliğin de, adaletin de dayandığı temel millî egemenliktir. »
(1923)

« Yeni Türkiye hükümetinin öz cevheri millî egemenliktir. Milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğidir. »

(1923)

« Millî egemenlik öyle bir nurdur ki, onun karşısında zincirler erir
taç ve tahtlar yanar, mahvolur. Milletlerin esirliği üzerine kurulmuş
kurumlar her tarafta yıkılmaya mahkûmdurlar. »

30.08.1924, Dumlupınar’da Konuşma.


MİLLÎ TERBİYE

« .. Ben burada yalnız yeni Türk Cumhuriyetinin yeni nesle vereceği
terbiyenin millî terbiye olduğunu kesinlikle ifade ettikten sonra… »

22.09.1924, Samsun Öğretmenleriyle Konuşma.

MİLLÎ TEŞKİLÂT
(TEŞKİLÂT-I MİLLİYE)

(Teşkilâtı milliye ne zaman başladı? sorusuna cevabı.)

« Mütarekeden hemen sonra ve vatanın her tarafında hemen aynı zamanda »

13.10.1919, Tasvir-î Efkâr Gazetesi Başmuhabiri Velit
Ebüzziya’nın Telgrafına Cevap.

(Asıl amacı nedir? sorusuna cevabı.)

« Asıl amaç vatanın bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını sağlamaktır.»

13.10.1919, Tasvir-î Efkâr Gazetesi Başmuhabiri Velit
Ebüzziya’nın Telgrafına Cevap.



MİLLÎ ÜLKÜ

« … Milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz çalışkanlığını, fıtri
zekasını, ilme bağlılığını, güzel sanatlara sevgisini, millî birlik
duygusunu sürekli olarak ve her türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek
geliştirmek millî ülkümüzdür. »

29.10.1933, Ankara, 10. Yıl Nutku


MİLLİYETÇİLİK

« Gerçi bize milliyetçi derler. Fakat biz öyle milliyetçileriz ki,
bizimle birlikte çalışan bütün milletlere hürmet ve riayet ederiz.
Onların bütün milliyetlerinin gereklerini tanırız. Bizim
milliyetçiliğimiz herhalde bencil ve mağrurane bir milliyetçilik
değildir… »

15.08.1920, TBMM.


« Bilelim ki millî benliğini bulmayan milletler başka milletlerin avıdır.»

(1923)




MİLLÎ KÜLTÜR

« Milli kültürün her çığırda açılarak yükselmesini Türk Cumhuriyeti’nin temel dileği olarak temin edeceğiz. »

1.11.1932, TBMM, 4. Dönem 2. Toplanma Yılını
Açarken.


« … Yurdumuzu dünyanın en mamur ve en medeni memleketleri seviyesine
çıkaracağız. Milletimizi en geniş refah, vasıta ve kaynaklarına sahip
kılacağız. Millî kültürümüzü çağdaş medeniyet seviyesinin üstüne
çıkaracağız. »

29.10.1933, Ankara, 10. Yıl Söylevi.


« … bir milletin kültür seviyesi, üç sahada; devlet, fikir ve ekonomi
sahalarındaki faaliyet ve başarı neticelerinin kazancıyla ölçülür. »

01.11.1937,T.B.M.M. 5.Dönem, 3.Toplanma Yılını
Açarken.
__________________
MİLLÎ MÜCADELE

« Millî mücadeleyi yapan doğrudan doğruya milletin kendisidir, milletin
evlâtlarıdır. Millet analarıyla, babalarıyla, bacılarıyla mücadeleyi
kendisine ülkü edindi. …Millî mücadele de şahsi hırs değil, millî
ideal, millî onur gerçek sebep olmuştur… »

14.101925, İzmir Kız Öğretmen Okulunda Bir Konuşma.


« Bir milletin ruhu zapt olunmadıkça, bir milletin azim ve iradesi
kırılmadıkça o millete hâkim olmanın imkânı yoktur. Halbuki asırların
yarattığı millî bir ruha, kuvvetli ve daimî bir millî iradeye hiçbir
kuvvet karşı koyamaz.

1.09.1924.





« Millî mücadelede şahsi hırs değil, millî ideal, millî onur asıl etken olmuştur. »

(1925)

« Milletin varlığını devam ettirmek için fertleri arasında düşündüğü
müşterek bağ, asırlardan beri gelen şekil ve mahiyetini değiştirmiş,
yani millet, dini ve mezhebî bağlar yerine, Türk milliyeti bağı ile
fertlerini toplamıştır. »

1925, Ankara Hukuk Mektebini Açarken.

« Biz doğrudan doğruya milliyetperveriz ve Türk milliyetçisiyiz.
Cumhuriyetimizin dayanağı Türk topluluğudur. Bu topluluğun fertleri ne
kadar Türk kültürüyle dolu olursa o topluluğa dayanan cumhuriyet de
kuvvetli olur. »

26.04.1926, Türk Ocakları Delegelerine.


« Milli ülküye tam bir iman ve onun gereklerini tereddütsüz yerine getirmenin neticesi elbette başarıdır. »
(1931)



« Seneler geçtikçe, millî ideal verimleri, güvenle çalışmada, ilerleme
hevesinde, millî birlik ve millî irade şeklinde, daha iyi gözlere
çarpmaktadır. Bu, bizim için çok önemlidir ; çünkü biz, esasen millî
varlığımızın temelini, millî şuurda ve millî birlikte görmekteyiz. »


(1936)




MİMBER

« … Mimberler halkın dimağları, vicdanları için bir feyiz kaynağı, bir nur kaynağı olmuştur. »

7.02.1923, Balıkesir’de Halka Konuşma.

MİSAFİR

« … Bizzat Anadolu içerlerinde yaptığım seyahatlerimde gördüm ki, biz
Türkler misafirlerimizi ağırlama ve ikram için onlara verdikleri
ziyafetlerde çok miktarda yemek yapıyoruz. Bu iktisada aykırı olduğu
gibi, takdir buyurunuz ki sıhhate de zararlıdır. Milletimizin
misafirperverlikteki bu ananesini makul bir sınıra çekmeyi hepimiz
görev saymalıyız. »

3.10.1925, Bursa’da 3. Bir Konuşma.


MİSAK-I MİLLİ


« Misak-ı Millî, barış yapmak için makul ve asgarî koşullarımızı içeren
bir programdır. Barışa ulaşmak için biraraya getireceğimiz esasları
içine alır… »

Ocak 1922, Vakit Başyazarı Ahmet Emin’e Verdiği Mülâkat.


« Barıştan sonraki çalışmada başarılı olabilmek milletin istiklalinin
korunmuş olmasına bağlıdır Misak-ı Millî’nin hedefi, onu temindir. »

Ocak 1922, Vakit Başyazarı Ahmet Emin’e Verdiği Mülâkat.

« Misak-ı Millî dairesinde varlığını temin ettikten sonra gürültü
çıkarıp fesatçılık edecek ve araziyi genişletme fikrinde bulunacak
adamlar ortaya çıkmaz. Bence buna imkân yoktur. »

Ocak 1922, Vakit Başyazarı Ahmet Emin’e Verdiği Mülâkat.

MONDROS MÜTAREKESİ

« … Ahmet İzzet Paşa Hükümeti milliyetler esasına dayanan âdilâne bir
barışa kavuşmak emeliyle mütarekeye talip oldu. İstiklâl uğrunda namus
ve yiğitlikle döğüşen milletimiz 30 Ekim 1918 tarihinde imza olunan
mütarekename ile silahını bıraktı. »

24.04.1920, TBMM.

« İtilâf donanmaları İstanbul’a girdikten sonra mütarekenâme ahkamı bir
tarafa bırakıldı. Gün geçtikçe artan bir şiddetle, saltanat hakları,
hükümet haysiyeti, millî izzetinefsimiz, saldırılara uğradı. Heyeti
itilâfiyeden gördükleri teşvik ve fiilî himaye sayesinde Osmanlı
vatandaşı gayrimüslim unsurlar her yerde küstahane tecavüze başladılar.
»

24.04.1920, TBMM.


MUSİKİ (MÜZİK)

« … Şimdi karşıda medenî dünyanın musikisi de işitildi. Bu ana kadar
şark musikisi denilen terennümler karşısında kansız gibi görünen halk
derhal harekete ve faaliyete geçti. »

1928, Sarayburnu Parkı.


« Bir milletin yeni değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği
alabilmeli, kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen musiki,
yüz ağartacak değerde olmaktan uzaktır. Bunu açıkça bilmeliyiz. Millî
ince duyguları, düşünceleri anlatan, yüksek deyişleri, söyleyişleri
toplamak, onları bir gün önce, genel son musiki kurallarına göre
işlemek gerekir. Ancak bu sayede, Türk millî musikisi yükselebilir,
evrensel musikide yerini alabilir. »

(1934)

« Millî mu*****izi, modern teknik içinde yükseltme çalışmalarına, bu yıl daha çok emek verilecektir. »

(1935)

« Hayatta musiki lâzım değildir. Çünkü hayat musikidir. Musiki ile
ilgisi olmayan mahlûkat insan değildir. Eğer mevzubahis olan hayat
insan hayatı ise musiki mutlaka vardır. Musikisiz hayat zaten mevcut
olamaz. Musiki hayatın neşesi, ruhu, sevinci ve herşeyidir. Yalnız
musikinin uygun türü müteleadır. »

14.10.1925, İzmir Kız Öğretmen Okulunda Bir Konuşma.

Bugün dinletmeğe yeltenilen musiki yüz ağartacak değerde olmaktan
uzaktır. Bunu açıkça bilmeliyiz. Ulusal; ince duyguları, düşüceleri
anlatan; yüksek deyişleri, söyleyişleri toplamak, onları bir gün önce ,
genel son musiki kurallarına göre işlemek gerektir. Ancak; bu düzeyde,
Türk ulusal musikisi yükselebilir, evrensel musikide yerini alabilir. »

01. 11. 1934, TBMM, 4. Dönem 4. Toplanma Yılını Açarken

MUSUL

« Musul vilâyeti, Türkiye Devletinin millî sınırları içindedir,
buralarını anavatandan koparıp şuna buna hediye etmek hakkı kimseye ait
olmaz… »

30.01.1923, İzmir, İzmir Basın Mensuplarına Demeç.
MÜDAFAA
« Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. Bu satıh bütün vatandır »

26 Ağustos 1921. Sakarya meydan savaşı emrinden


N

NAMAZ

« Masum halka beş vakit namazdan başka geceleri de fazla namaz kılmayı
vaaz etmek ve öğütlemek, belki ömründe hiç namaz kılmamış olan bir
politikacı tarafından vaki olursa, bu hareketin hedefi anlaşılmaz olur
mu ? »

15/20.10.1927, Nutuk.
__________________

NEFER (ASKER)


« Kahraman Türk neferi Anadolu muharebelerinin manasını anlamış, yeni bir mefkûre ile muharebe etmiştir. »

(1921)


« … Memleketimiz şu iki şeyin memleketidir: biri çiftçi, diğeri asker.
Biz çok iyi çiftçi ve çok iyi asker yetiştiren bir milletiz. İyi çiftçi
yetiştirdik: çünkü topraklarımız çoktur, İyi asker yetiştirdik: çünkü o
topraklara kasteden düşmanlar fazladır. O toprakları sürenler, o
toprakları koruyan hep sizlersiniz… »

18.03.1923, Tarsus’ta Çiftçilerle Konuşma.

« En büyük askerlik budur: Çeşitli ihtimalleri çok iyi hesap etmeli, en iyi görüneni süratle tatbik etmeli. »
(1924)

« Ben askerliğin her şeyden çok sanatkârlığını severim. »

(1912)


NÜFUS KANUNU

« Büyük millet meclisinin tasvibine arz edilmiş olan yeni Nüfus
Kanununun kabul ve uygulanması nüfus işlerinin daha modern ve muntazam
bir şekilde yürütülmesini temine hizmet edecektir. »

01.11.1938, TBMM, 5. Dönem 4. Toplantı Yılının açılışında ****** adına Başvekil Celal Bayar Tarafından okunan söylev.
__________________
NÜFUS SAYIMI
(TAHRİR-İ NÜFUS)

« Efendiler, nüfus meselesi bir memleketin en önemli hayati
meselelerindendir. İdarî, askerî, malî ve iktisadi meselelerde memleket
nüfusunun gerçek sayısını bilmek ne kadar gerekli ise her sene
yapılacak istatistiklerle nüfusun artış veya azalış miktarı
anlaşılmadan artış nedenlerinin devam ettirilmesi ve azalış
nedenlerinin yok edilmesi için tedbir almanın mümkün olmayacağı
bellidir. Bundan dolayı yeniden nüfus sayımı yapılmasına pek acil ve
kesin bir lüzum muhakkaktır.»

01.03.1923, TBMM, 4. Toplanma Yılını Açarken.
__________________
O



OKUL (MEKTEP)

« … Mektep sayesinde, Mektebin vereceği ilim ve fen sayesindedir ki,
Türk milleti, Türk sanatı, Türk ekonomisi, Türk şiir ve edebiyatı bütün
güzelliği ile gelişir. »

27.10.1922, Bursa, Öğretmenlere.



« … Mektep genç dimağlara, insanlığa hürmeti, millet ve memlekete
sevgiyi, şerefi ve bağımsızlığı öğretir.Bağımsızlık tehlikeye düştüğü
zaman onu kurtarmak için izlenmesi uygun olan en doğru yolu belletir…
Memleket ve milleti kurtarmaya çalışanların aynı zamanda mesleklerinde
birer namuskâr ve birer âlim olmaları lâzımdır. Bunu temin eden
mekteptir. »

27.10.1922, Bursa, Öğretmenlere.


« … Her fert dinini, diyanetini, imanını öğrenmek için bir yere muhtaçtır. Orası da mekteptir. »

31.01.1923, İzmir’de Halk İle Konuşma.


« Okullar öğretim ve eğitim kadar, okul dışındaki neslin sürekli bir aydınlık demeti altında tutulması gereklidir. »

07.07.1927, Dolmabahçe, İstanbul
Muallîmler Heyetine söylenmiştir.

ORDU
(TÜRK ORDUSU)

« Dünyanın hiçbir ordusunda yüreği seninkinden daha temiz ve daha sağlam bir askere rast gelinmemiştir. »

(1921)


« Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin ordusu, istilalar yapmak
veya saltanatlar yıkmak veya saltanatlar kurmak için şunun bunun elinde
ihtiras aleti olmaktan uzaktır… »

18.04.1922, TBMM, Ordu Hakkında.


« Türkiye Büyük Millet Meclisi ordularının vazifesi, « Misak-ı Millî » hükümlerini temin etmektir. »

2.09.1922, İzmir’de İkdam Muhabiri Yakup Kadri’ye
Verilen Beyanat.

« Ordumuz, Türk topraklarının ve Türkiye idealini tahakkuk ettirmek
için sarf etmekte olduğumuz sistemli çalışmaların yenilmesi imkânsız
teminatıdır. »

01.11.1937, TBMM, 5. Dönem 3. Toplanma Yılını
Açarken.



« Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve kabiliyetinin, Türk vatanseverliğinin çelikleşmiş bir ifadesidir. »

01.11.1937, TBMM, 5. Dönem 3. Toplanma Yılını
Açarken.



« Büyük millî disiplin okulu olan ordunun; ekonomik, kültürel, sosyal
savaşlarımızda bize aynı zamanda en lüzumlu elemanları da yetiştiren
büyük bir okul haline getirilmesine, ayrıca itina ve himmet
edileceğine, şüphem yoktur. »

01.11.1937, TBMM, 5. Dönem 3. Toplanma Yılını
Açarken.

« Zaferleri ve mazisi insanlık tarihi ile başlayan, her zaman zaferle
beraber medeniyet ışıklarını taşıyan kahraman Türk ordusu !
Memleketini en buhranlı ve müşkül anlarda zulümden, felâket ve
musibetlerden ve düşman istilâsından nasıl korumuş ve kurtarmış isen
Cumhuriyetin bugünkü verimli devrinde de askerlik tekniğinin bütün
modern silah ve vasıtaları ile donanmış olduğun halde vazifeni aynı
bağlılıkla yapacağına hiç şüphem yoktur… »

9.10.1938, T.C. Ordularına Mesaj, Ankara
Hipodrumunda yapılan geçit resminden önce
Başbakan Celâl Bayar tarafından okunmuştur.



ORMAN

« Orman servetimizin korunması lüzumuna ayrıca işaret etmek isterim.
Ancak, bunda mühim olan, korunma esaslarını; memleketin türlü ağaç
ihtiyaçlarını davamlı olarak karşılaması icab eden ormanlarımızı
dengeli ve teknik bir şekilde işleterek istifade etmek esasiyle makul
bir şekilde uzlaştırmak mecburiyeti vardır… »

01.11.1937, TBMM, 5. Dönem 3. Toplanma Yılını
Açarken.